vrijdag 7 januari 2011

Een filosofisch intermezzo - vrijheid van meningsuiting

Sinds enkele jaren roepen wij hier in Nederland "vrijheid van meningsuiting!", de één schreeuwt harder dan de ander. Wat mij echter fascineert of moet ik zeggen, verbaast is dat dit thema tegenwoordig bijna op alles van toepassing is.

Het bekendste voorbeeld is natuurlijk neerlands bekendste politicus dhr. Wilders die zich hard heeft gemaakt voor "de vrijheid van meningsuiting". Het is alleen zo jammer dat dit concept juist door zijn proclameerder is veranderd naar "de vrijheid van belediging", want kennelijk zijn de fatsoensnormen in de hedendaagse samenleving ver te zoeken in de onderlinge communicatiekanalen tussen mensen onderling.
Laten we eens gaan vaststellen, wat houdt dit concept eigenlijk in, de "vrijheid van meningsuiting"?

Vrijheid van meningsuiting impliceert zoals de inhoud van deze woorden al aangeven dat je als persoon vrij bent om jouw mening te uiten. In dit geval gaat dus over een mening dat betrekking heeft op elk willkeurig object - zij het god, godsdienst, islam, auto's noem maar op. Elke schrijver bedient zich van dit zogenaamde "recht", hoewel dit naar mijn idee deze vrijheid van meningsuiting ondergeschikt is aan artikel 1 van de grondwet die als volgt gaat:
'Art 1. Allen die zich in Nederland bevinden , worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.'

Kijk, nu wordt het interessant. Want wanneer is er sprake van discriminatie? Is het discriminatie als ik roep "dat alle gelovige mensen dommer zijn dan het achterwerk van god"? Nou nee, dit is gewoon pure belediging. Hetzelfde geld ook als ik roep "dat hare majesteit achterlijk is dat zij de PVV een onderdeel heeft laten worden van de regering" (de AIVD kan vast wel aan mijn persoonlijke gegevens komen via diverse kanalen van mensen die tegenwoordig ook heel goed zijn in het doorverkopen van zogenaamde persoonlijke informatie).
Deze opmerkingen zijn weliswaar gebaseerd op mijn persoonlijke mening (ervan uitgaande dat dit ook daadwerkelijk zo is, want dat is niet zo ter preventie van ongewenst kwetsen van mensen), maar ze overschrijden de fatsoensnormen van verre! Maar ik als individu mag mij graag beroepen op de "vrijheid van meningsuiting" zoals wij hier in Nederland zo graag mogen doen sinds de tijd van Pim Fortuyn.

Er is een grens tussen vrijheid van meningsuiting en de fatsoensnormen zoals deze maatschappelijk acceptabel zijn, deze grens is in de hedendaagse maatschappij langzaam aan het vervagen.
De ironie is echter dat deze grens toepasbaar is binnen de context waar deze wordt toegepast. Een cabaratier hoeft niet te letten op fatsoensnormen, want men gaat ervan uit dat het een onderdeel is van zijn show. Net zoals een politicus ook in staat moet zijn om deze grenzen op te zoeken in het belang van een maatschappelijke discussie en net zoals een politiecommisaris in staat moet zijn om haar mening te uiten op een sociaal medium zoals twitter, zonder dat er consequenties aan verbonden moeten zijn.

En hier komen wij op een interessant fenomeen: aannames. Wij mensen vinden het heerlijk om onze eigen invulling te geven aan hetgeen wij lezen, horen of zien. Dat is ook het gevaar van communicatie, want ongeacht de universele consensus over diverse objecten is er nog altijd sprake van de individuele interpretatie van hetgeen dat wordt gelezen, gehoord of gezien. Het gevolg is dat er een probleem ontstaat, namelijk dat het een ingewikkeld proces wordt om onderscheid te maken tussen de persoon die het zegt en binnen welke context - is het de persoonlijke mening of is het de persoon in functie die dit uitspreekt. En omdat veel mensen geen zin hebben om hierin energie te steken, wordt er uitgegaan van de meest plausibele verklaring. De kernvraag wordt dan echter, is die verklaring wel zo plausibel?

En dat mijn lezer, mogen julie zelf beantwoorden.
Ik wens ieder alvast een zeer prettig weekend toe!
Dikke knuffel van jullie semi-filosoof - Halbe.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten