donderdag 8 november 2012

Filosofisch intermezzo - Ethische dillemma's tussen mens en dier

Welovergwogen keuze is duidelijk iets vrijwilligs, maar zij is niet hetzelfde als vrijwillig, want wat vrijwillig is, heeft een groter bereik. Immers ook kinderen en andere levende wezens dan de mens zijn in staat tot het verrichten van een vrijwillige handeling, maar niet tot een weleoverwogen keuze, en van plotselinge handelingen zeggen we wel dat ze vrijwillig zijn, maar niet dat ze op een weleoverwogen keuze zijn gebaseerd. Alles wijst erop dat de mensen ongelijk hebben die beweren dat weleoverwogen keuze gelijk is aan bgeerte, temperament, het willen, of een bepaalde opvatting. De niet-rationele levende wezens immers hebben niet de weloverwogen keuze, maar wel de begeerte en temperament met ons gemeen. - Ethica Nicomachea - Aristoteles - Pagina 120, nederlandse vertaling door Charles Hupperts en Bartel Poortman.

Een kleine week geleden werd ons land opgeschud door een nieuwsbericht in de media. Ironisch genoeg was dit item al lang koud geworden in het land waar deze kwestie ter sprake was gekomen, aangezien dit item al in de belgische media een week eerder ter sprake was gekomen. Waar ging de rel over?
Er was een belgische kunstenaar genaamd Jan Fabre die in het kader van een uitvoering van kunst over was gegaan tot het gooien van katten. Het verhaal klinkt raar, maar laten we eerlijk wezen, over het algemeen zijn kunstenaars dan ook vrij excentrieke mensen. Niks mis mee, want het zijn juist de mensen die onconventionele gedachten aandragen die een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan een maatschappij.
Terug naar het desbetreffende filmpje. De beelden spreken voor zich. De katten vinden het overduidelijk niet leuk om in de lucht te worden gegooid. Het is zelfs duidelijk dat een kat vrij hard neerkomt. Daarna komt Fabre in beeld die een betoog gaat houden dat hij al 30 jaar lang kunst produceert waarmee hij de relatie tussen mens en dier probeert te verbeelden. Ik ga verder geen oordeel vellen over deze kwestie, nee ik wil verder gaan over de vraagstelling of hier daadwerkelijk sprake is van dierenmishandeling. Een hoop mensen roepen dit direct, terwijl ik hier persoonlijk mijn vraagtekens bij zet. Het is zo makkelijk om iets als dierenmishandeling te benoemen, terwijl het in een andere situatie veroorloofd is om te handelen op de manier zoals wordt gehandeld.

Dierenrechten zijn nog steeds een onbestaand feit. Rechtspraak is een proces dat is ontstaan sinds de mensheid tot het besef is gekomen van gelijkwaardigheid tussen mensen. Met het ontstaan van rechtspraak kwam het ontstaan van mensenrechten. Mensenrechten is al een discutabel thema, zo behoren ze universeel te zijn voor het bestaan van het individu, maar worden ze vaak maatschappelijk-cultureel bepaald. Ik ga hier niet verder over uitweiden, een betoog dat hier het dichtst bij aansluit is een vorige blog waarin ik vanuit het perspectief van nihilisme vrijheid heb bekritiseerd. Waar ik verder over wil gaan is het ogenschijnlijke bestaan van dierenrechten. Waar wij een compleet systeem hebben ontwikkeld als model voor het bestaan van mensenrechten, zijn dierenrechten verworden tot een abstract idee dat alleen maar dient ter begripsvorming.
Zo laten wij primair onze irrationele gevoelens bepalen hoe wij staan ten overstaande van een bepaalde diersoort. Hoe 'knuffeliger' wij een dier vinden, des te eerder zijn wij bereid om concessies te doen voor het behoud van een dier. Dat mensen in andere landen hiervan hinder ondervinden vergeten wij vaak. Dat een boer een tijger afschiet omdat het of iemand van de stam heeft aangevallen en wellicht opgegeten geeft de boer een reden om het dier te doden. Voor een boer is het oninteressant dat een tijger in de westerse wereld wordt beschouwd als een bedreigde diersoort, hij beschouwt het als een bedreiging voor zijn leven, dus is het zijn goedrecht om over te gaan tot handelen; of toch niet?

De mensheid is nog steeds groeiende, de parasiet die wij zijn voor onze planeet wordt steeds groter en het enige waarmee wij ons bezig houden is het ten uitvoer brengen van onze doelstellingen, want dat is vooralsnog de manier waarmee wij als mensen ons leven kunnen vormgeven. Hoe vreemd is het dan wel niet dat het behoud van de planeet nog steeds een ondergeschoven thema is binnen de politiek. Politiek gaat over economie, het verbeteren van de koopkracht, het oplossen van politieke kwesties, het nemen van belissingen waarmee de koers van een land wordt bepaald.
Maar natuurbehoud komt op de laatste plaats, want er moet worden gekozen tussen de economie en de natuur, dan kiest de politiek voor de economie. En niet alleen de politiek, u en ik dragen bij aan de verdere verloedering van onze planeet door ons te gedragen als consument. Ik vraag mij af, hoe kunnen wij deze cirkel doorbreken? Heel simpel, zoals ik in mijn vorige blog heb betoogt voor een algehele ontwikkeling die wij als mensheid moeten doorstaan, moeten wij tegelijk meer oog krijgen voor het behoud van onze planeet. Helaas zal iets dergelijks in de praktisch moeilijk, zo niet onmogelijk zijn om te bewerkstelligen.

Een ander voorbeeld is de noodzaak voor het gebruik van proefdieren. Sinds de opkomst van wetenschap zijn proefdieren fundamenteel voor het bevestigen danwel ten uitvoer brengen van experimenten. Zelfs met de huidige stand van wetenschap zijn proefdieren nog altijd een noodzakelijk kwaad voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Geen enkel weldenkend cq. moreel ingesteld persoon is voor het gebruik van proefdieren, maar iedere wetenschapper, biomedisch analist of zelfs biotechnicus zal deze uitspraak bevestigen: voor het ten uitvoer brengen van wetenschap is het gebruik van proefdieren noodzakelijk. In feite staat de wetenschap nog in zijn kinderschoenen.
Een vrij gewaagde uitspraak, maar afgaande op de huidige stand van de epistemiologie durf ik deze uitspraak te doen. Elk antwoord op een wetenschappelijke vraagstelling levert meer vragen op, omdat er meer mogelijkheden zijn die kunnen dienen ter verklaring van de onderzochte wetenschappelijke vraagstelling. De enige mogelijkheid dat ons rest is het afkaderen van het onderzoek, abstraheren naar een model dat d.m.v. wetenschappelijke bewijsvoering kan worden aangetoond en het ten uitvoer brengen van experimenten waarmee een model kan worden aangetoond danwel ontkracht. Het voordeel met wetenschappen als wiskunde, natuurkunde, scheikunde, astronomie etc. is dat er geen sprake is van een biologisch systeem, de opzet van de experimenten bevatten een volledig andere manier van uitvoering dan binnen een biologisch systeem.
Door de eeuwen heen heeft de biologie diverse baanbrekende ontdekkingen gedaan, waarvan de laatste de ontdekking was van het DNA dat fungeert voor het doorgeven van genetische informatie van moeder op kind. Maar de exacte mechanismen zijn verre van doordrongen. Om dit te onderzoeken moeten experimenten worden uitgevoerd. Experimenten die vereist zijn willen wij als mensheid ziekten als kanker kunnen verslaan. Het uitvoeren van experimenten binnen een zogenaamd in vitro model ("buiten het lichaam", i.e. in een 'reageerbuisje')is bij lange na geen bevestiging van hetzelfde effect in een biologisch organisme, omdat er dan sprake is van compleet andere (biochemische/biofysische) interacties dan wanneer een model wordt getest binnen een gesloten celsysteem.

Als analist ben ik werkzaam geweest binnen organisaties waarvan ik weet dat er dierproeven werden uitgevoerd. Hoe diep mijn ethische bezwaren gaan, erken ik de noodzaak en zal mijn aversie jegens dierenactivisten blijven bestaan. Echter zal ik nooit mijn principes overhoop kunnen gooien en dierproeven ten uitvoer kunnen brengen. Misschien is dat zwak van mij en ben ik gewoon een hypocriet, ik beschouw mijzelf als een integer persoon met een diep gevoel van moreel besef.
Ik ben iemand die kennis heeft van beide werelden, ik vind dieren een prachtig en uniek fenomeen dat voortkomt uit de natuur. Nog steeds ben ik van mening dat ook dieren tot een zeker punt beschikken over veel meer cognitieve vaardigheden dan dat wij erkennen. Mensen spreken vaak over emoties en gevoelens bij dieren; zelf ben ik nog altijd van mening dat er een metafysisch onderscheid bestaat tussen deze substanties, zoals ik heb verwoord in mijn betoog over ratio vs. emoties. Desalniettemin ben ik wel degelijk van mening dat dieren emoties bevatten. De vraagstelling in wat voor mate dieren over een gevoelsmatig bewustzijn beschikken laat ik in het midden, hier is niet de plek om hier verder op door te gaan.
Dieren beschikken over emoties, zij ervaren angst, hebben lust, een interne drijfveer om zichzelf voort te planten en niet te vergeten de basale drijfveer van honger en dorst. Het zijn levende wezens, ook wij zijn in feite dieren; het enige dat ons onderscheid van andere dieren is dat wij ons als diersoort hebben ontwikkeld met een enorm besef van bewustzijn, waardoor wij onze cognitieve functies zijn gaan ontwikkelen. Op basis van fysiologische bouw is er concreet een onderscheid waarneembaar in de vorming van de zogenaamde "voorhersenen" tussen diersoorten. Vanzelfsprekend beschikken wij in termen van fysiologische bouw over de grootste hoeveelheid voorhersenen t.o.v. andere diersoorten. Wellicht dat dit in verband staat met de evenredige ontwikkeling van een hoger besef van bewustzijn en natuurlijk onslosmakelijk het effect van socialisering en het vormen van groeperingen.
Toch is ook op dit punt een overeenkomst waarneembaar met verschillende dieren. Zoals Frans de Waal heeft aangetoond is empathie, een psychisch fenomeen dat vroeger alleen aan mensen werd toegeschreven, ook aanwezig bij andere diersoorten als dolfijnen, olifanten en natuurlijk apen. Terugkerend op hetgeen is gezegd, geeft dit ons nou als mensheid het recht om ons hoger te plaatsen dan andere diersoorten? Ik denk dat het antwoord voor de lezer wel duidelijk is.

Fabre beschouwt zijn handelen niet als dierenmishandeling. Een zeker persoon beschouwt het onrespectvol behandelen van dieren ook als een vorm van dierenmishandeling. Dit lijkt in zekere zin op hetzelfde idee dat uit Amerika is overgewaaid en op animal planet te zien is onder de noemer van 'Animal Cops', dat overigens hier in Nederland op een compleet verkeerde manier zou zijn uitgewerkt, dat terzijde.
Er zit wel degelijk een punt van waarheid in deze woorden. Juist vanwege het besef dat wij als mensheid hebben ontwikkeld zou het juist van belang zijn om te erkennen dat wij een beter band moeten opbouwen met dieren, dat wij dieren meer als ons gelijke gaan beschouwen en niet als een lager organisme. Het gooien met katten is een voorbeeld hiervan, dit degradeert een organisme, een dier dat emoties kent, een bewustzijn, tot een object dat als een levenloos object wordt behandeld. Dat getuigt niet van respect. Kan je het gemis van respect dan ook direct als dierenmishandeling beschouwen?
Zo ja, waarom beschouwen wij het ten uitvoer brengen van dierproeven niet als dierenmishandeling? Waarom worden wetenschappers, analisten en dierverzorgers niet aangeklaagd door het leed dat zij teweeg brengen bij dieren? Het leed dat zichtbaar wordt veroordelen wij direct, maar het leed dat ontzichtbaar is kunnen wij niet veroordelen. En toch zal er niemand zijn die over durft te gaan tot een strafrechterlijke vervolging (ervan uitgaande dat dit mogelijk is vanuit een juridisch perspectief), want iedereen erkent de noodzaak van het werk dat ten uitvoer wordt gebracht door wetenschappers, door analist en door dierverzorgers. Het is alleen spijtig dat er mensen zijn die dit niet begrijpen en overgaan tot acties die tot een zekere hoogte immoreel te noemen zijn en hun doel voorbij schieten.
Want iedereen vergeet dat wij elke avond nog altijd een stukje vlees op ons bordje willen, want vlees is lekker! En omdat wij en masse vlees zo lekker vinden, vergeten wij voor het gemak dat dat vlees afkomstig is van een koe, varken en/of kip dat ook soms leeft in embarmlijke omstandigheden en ook dat wordt niet beschouwd als dierenmishandeling, terwijl het leed dat deze dieren wordt aangedaan door hun leefomstandigheden is waarschijnlijk vele malen erger dan het gooien van katten.

De definitie van dierenmishandeling lijkt in de eerste instantie vrij direct tot de verbeelding te spreken, maar wanneer het intellect er dieper over nadenkt, dan is het toch niet zo makkelijk om er een definitie hiervan op te stellen dat universeel toepasbaar is - op deze manier wordt de definitie van dierenmishandeling gedegradeert tot een contextuele definitie dat per definitie geen enkel waarheidsbevinding bevat. Wat voor waarde heeft een definitie als het niet kan worden geconcretiseerd door het gemis danwel aanwezigheid van een context? Geen.
Het is altijd zo makkelijk om direct een oordeel te vellen, vooral als het zo tot de verbeelding spreekt. Elke situatie die wij beschouwen danwel waarnemen en waarbij emoties betrokken raken zullen wij anders beoordelen dan wanneer wij eerst luisteren naar onze rede en dat aanvullen met onze emoties. De meeste mensen zullen primair luisteren naar hun emoties, oordelen en daarna pas op een later tijdstip hun rede de kans geven om te 'praten'. En wanneer blijkt dat hun oordeel toch niet zo juist was, dan kunnen zij alleen maar terugtrekken naar een hoekje en zich schamen, want als eenmaal een oordeel is uitgesproken, dan kan deze niet zomaar worden teruggenomen.

Mijn vrieden, ik wens jullie allen een zeer fijne avond toe! Voor hen die morgen vrij zijn wens ik een fijn weekend en voor hen die morgen ook moeten werken, net als ik, wens ik een fijne dag toe en ook alvast een fijn weekend! Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!

zondag 4 november 2012

Filosofisch intermezzo - Grenzen van sociale systemen

Wij hebben nu de redenen gezien die het dwingend noodzakelijk maken dat mensen vrij zijn om zich een mening te vormen en deze onbeschroomd te uiten, en de rampzalige gevolgen voor de verstandelijke, en daardoor ook voor de morele houding van de mensen als deze vrijheid niet wordt toegestaan of verdedigd ondanks een verbod. [...]
Zolang de mensheid niet volmaakt is, is het nuttig dat er een verscheidenheid van meningen bestaat, en zo is het ook nuttig dat er verscheidenheid van levenswijzen is; dat de verschillen in karakter vrij spel wordt gelaten zolang anderen niet geschaad worden; en dat de waarde van verschillende manieren van leven uit de praktijk kan blijken zodra iemand het nodig vindt om de proef te nemen. [...]
De grootste moeilijkheid die men bij het verdedigen van dit beginsel ontmoet, komt niet voort uit de vraag hoe men de middelen moet vinden voor een erkend doel, maar uit de onverschilligheid van de meeste mensen voor dit doel zelf.
- John Stuart Mill - Over vrijheid - Mijn denken is een hartstocht - Désanne van Brederode - pagina 275/276.

Het land is in rep en roer, er zijn al een hoop ideeën uitgedragen door politici die een hoop stof hebben doen opwaaien, maar de onvrede en onrust dat als een vloedgolf door de hele nederlandse bevolking heen drijft is ongekend. De inkomensafhankelijke zorgpremie zou een mes in de rug zijn voor 'hardwerkend nederland', waarvan ogenschijnlijk een hoop mensen op de VVD hebben gestemd in de veronderstelling dat deze partij dé partij zou zijn die Nederland met zo weinig mogelijk wonden door de economische malaise kon heen trekken waarin ons land en met ons heel Europa en zelfs de globale wereldeconomie zich in bevind.
Je zou bijna kunnen zeggen dat de hele globale wereldeconomie zich in een impasse bevindt, het kan niet groeien. De westerse wereldeconomiën - Amerika en de EU - kunnen niet groeien vanwege de beperkte consumering door consumenten - u en ik. De opkomende markten (china, verschillende landen in Azië, maar ook Zuid-Amerika met als voornaamste voortrekker Brazilië) kunnen nu nog wel groeien, maar de vraag is tot wanneer deze groei kan aanhouden. Er zal een punt in de toekomst komen dat de enorme groei van deze economiën ook stagneert. En indien de westerse economiën zich op fundamentele punten niet volledig hebben geherstructuurd voorzie ik weinig verandering en sterker nog, voorzie ik een nóg grotere economische malaise.

Maar terug naar ons land, een westers land dat eeuwen teruggaat met diens tradities en handselgeest en van oudsher christelijke opvattingen. Nederlanders zijn altijd goed geweest in handel, misschien heeft dat te maken met de nuchterheid dat ons volk eigen is, of dat wij hierdoor een goede balans kunnen nastreven met onze emoties waardoor wij juist optimaler rationeel kunnen nadenken en beter kunnen relativeren, dit zijn allemaal speculaties waar ik nu niet dieper in doorga.
Afgaande op de literatuur waarin een omschrijving is gemaakt hoe ons land er vroeger uitzag, de jaren na de tweede wereldoorlog en hoe ik ons land beschouw in de huidige betrekkingen heb ik het idee dat ons land behoorlijk veranderd is, vooral in het laatste decennia is onze samenleving intens veranderd, dit heb ik uitgelicht in een vorige blog waarin ik een uiteenzetting heb geschreven over de noodzaak van sociale systemen voor menselijke existentie. Dit is misschien een goed moment om in te haken op de laatste vraagstellingen die ik onbeantwoord heb gelaten. Zij gaan als volgt:
wat voor alternatief hebben wij voor de sociale systemen waarin wij al onze samenlevingen hebben ingericht? Kunnen wij ons als mensheid ontwikkelingen tot het creëren van een nieuw sociaal systeem waarin er sprake is van een unieke interactie tussen het individu en een groep? Kan non-conformiteit bestaan binnen conformiteit en vice-versa?
Laten we gelijk beginnen met de moeilijkste vraag: hebben wij überhaupt een alternatief sociaal systeem? In feite wel, het enige alternatief dat wij hebben is het socialisme. Het probleem hiervan is echter, zoals voor mij vele andere denkers al hebben bekritiseerd, het socialisme biedt het individu geen enkele individuele ontplooiing. En uiteindelijk is het daar het individu toch wel om te doen, wij leven allemaal onze eigen levens. Natuurlijk leven wij samen met onze families en ondernemen wij dingen met onze vrienden. Maar het leven ervaren wij als individu, als de persoon die ik ben. En ik wil ontwikkelen, ik wil groeien en dat kan alleen indien mij de mogelijkheden worden toegeworpen om mijzelf te ontwikkelen. En worden ze niet toegeworpen, dan zal ik zelf op zoek moeten gaan naar de mogelijkheden om mijn gestelde doelen te bewerkstelligen.
Ik vind de algehele maatschappelijke onrust eigenlijk enorm fascinerend. Misschien komt dat wel doordat ik zelf weinig te verliezen heb, dat ik zelf door de jaren heen constant geld ben kwijtgeraakt aan zaken die zich boven mijn hoofd afspeelden. Geloof mij, ik kén het gevoel van onmacht, dat er een keuze wordt gemaakt over jouw hoofd, dat tegelijk een enorme invloed zal uitoefenen op het leven van het individu. Het ís frustrerend, maar dát is het leven. Het leven is niet koek en ei en al helemaal niet de utopiën die ons worden gepresenteerd in diverse animatiefilms van Disney, Pixar, Warner Bros etc., nee mijn waarde medemens, het leven is hard en je zal hard moeten vechten voor je bestaan. Is dat zo erg dan? Geeft dit niet per definitie een meerwaarde voor ons bestaan? Of heeft het individu verkeerde keuzes gemaakt op het financiële vlak en teveel gebruik gemaakt van luxe producten?

Ik beschouw deze ontwikkeling als een goede mogelijkheid voor het nederlandse volk om zichzelf te reflecteren op diens ideeën en visie op het leven. De woonkamer is de afgelopen decennia enorm vergroot en nog steeds kwamen er speeltjes bij. De televisie moest groter, de bank moest luxer, de computer moest sneller en natuurlijk 'high-end' met alle nieuwste snufjes. Naast de computer moeten wij andere randapparatuur hebben zoals een stereotoren, een dvd-speler met het liefst een dolby-surroundset waarmee wij de volledige ervaring kunnen meemaken van hetgeen zich afspeelt op televisie.
Het gekke is dat het lijkt alsof onze drang naar materialistische producten onverzadigbaar is. De diepte van onze portemonnee was de grens. En nu wordt die grens hoger gelegd en dat is niet leuk. Nee, want opeens moet je alle overbodige luxe, alle excessiviteiten overboord gooien en dat vinden wij massaal niet leuk, want opeens moeten wij op zoek gaan naar andere methoden als invulling voor ons leven en dat kunnen wij niet. Nou, als je het niet kunt, dan stel ik voor dat je het snel gaat leren, want die regeling zal door de eerste kamer heen komen en hoe!
Waarom ben ik er zo zeker van? Omdat dit dé regeling is waarmee de toekomst van de nederlandse zorgstaat is gewaarborgd. De zorg is duur en de afgelopen decennia zijn de zorgkosten alleen maar hoger geworden. Natuurlijk gaat dit gepaard met kwaliteit, maar dat is ook iets waarop nooit kan worden gekort, de hoge huidige kwaliteit moet worden gewaarborgd, tegen elke prijs. En die prijs is door de jaren heen gaan stijgen.
Neem een kijk in de miljoenennota's van het laatste decennium van de vorige eeuw en het vorige decennium. In 1991 werd 17,6% van de rijksbegroting uitgegeven aan de zorg. In 1995 was dit iets minder, 14,7% welteverstaan, maar in 2000 was dit alweer gestegen naar 17,0%. Destijds waren er een hoop zorgen m.b.t. de wachtlijsten die door de jaren heen een enorme omvang hadden verkregen. Dus werd het voor de overheid noodzakelijk om te investeren in de zorg. Dit werd bewerkstelligt, in 2001 werd 20,0% v.d. rijksbegroting uitgegeven aan de zorg, in 2002 werd dit 20,8 en 2003 20,9.
Door de jaren '00 is deze trend zich gaan doorzetten en werd er in 2006 22,1% en 2008 24,5% (!) van onze rijksbegroting uitgegeven aan de zorg. Je hoeft niet bijster intelligent te zijn om in te zien hoe zorgwekkend deze ontwikkelingen zijn. In 2011 is 25,6% van onze rijksbegroting uitgegeven aan de zorg. Dit toont aan hoe het komt dat de zorgpremie de laatste paar jaren zo enorm is gestegen. De algehele zorg is gewoon duurder geworden, en hoe! De invoering van de marktwerking in de zorg heeft niet het gewenste effect gehad, persoonlijk vind ik het hoe dan ook een onverstandige beslissing om de marktwerking in te voeren in de zorgsector, omdat dan vanuit een bedrijfskundig perspectief wordt gehandeld over het leven van mensen. Dat terzijde toont dit aan dat er vanuit de politiek moet worden gehandeld om de toekomst van de zorgstaat te garanderen.

Een hoop mensen schreeuwen nu van de daken "solidariteit kent zijn grenzen!" Dat is helemaal waar, maar juist in deze tijden moeten wij het lef hebben om te reflecteren op onszelf, maar ook op de werking van het door ons gehanteerde sociaal systeem, het kapitalisme. Ik mis namelijk de kritiek op de hoogste inkomens van ons land. De grens aan het betalen van de ziektekostenpremie is namelijk gesteld op tweemaal modaal inkomen (€70000). Hiermee krijgen de middeninkomens de zwaarste lasten om te dragen, terwijl de meest-vermogende mensen worden ontzien en dát is waarlijk een slechte zaak. Een zeker persoon zei ooit tegen mij: "de middeninkomens blijven bestaan totdat het noodzakelijk om deze te splitsen. De ene helft gaat door naar de hogere inkomens en de andere helft terug naar de lagere inkomens. Hierdoor blijft de macht behouden".
Deze woorden galmen nu door mijn hoofd en ik vraag mij af: waarom is de grens gesteld op tweemaal modaal? Waarom is er niet meer richting de hogere inkomens toe gewerkt? Is het niet de bedoeling van ons sociaal systeem dat wij mensen de mogelijkheid geven om zich te ontwikkelen? De enige manier om dit te bewerkstelligen is door de meest-vermogende mensen de zwaarste lasten te laten dragen, zodat zij het voortouw kunnen nemen. Maar dit wordt blijkbaar niet bewerkstelligt. Ik vraag mij af, wat heeft geleid tot het maken van deze keuze? Is dit een bewuste keuze of is er door diverse groepen mensen toch enorm gelobbyd om de grens op tweemaal modaal te zetten en niet op tienmaal modaal? Want dát zou daadwerkelijk inhoud geven aan de uitspraak "de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten".

Het zijn tijden als deze die mij aanzetten tot het nadenken over een nieuw sociaal systeem. Ons huidige systeem biedt ruimte voor groei van het individu, maar laat de zwakkeren onder ons creperen. Natuurlijk bevat het vanuit politiek perspectief een zeker sociaal element, zo wordt er jaarlijks enorm geïnvesteerd in het scala een sociale zekerheden, van kinderbijslag tot aan de WW-uitkering. Beide worden echter op de schop genomen, vanwege de noodzaak om te bezuinigen, om de overheidsfinanciën op orde te krijgen.
De occupy-beweging heeft gefaald en eigenlijk was het vanaf dag 1 al gedoemd om te falen. Al onze westerse samenlevingen zijn ingericht om te functioneren conform de metafysische wetten die voortkomen uit de handhaving van het kapitalisme. Er zou een algeheel globaal alternatief moeten worden geïntroduceerd willen wij als samenlevingen gaan afstappen van het kapitalisme. Consuminderen is een interessante term dat ik weleens heb gehoord, maar waarvan ik twijfel van de effectiviteit van dit concept. Door te gaan consuminderen veroorzaken wij op de lange termijn een algehele collapse van het kapitalisme en zolang wij hiervoor geen alternatief hebben, zal dit op de lange termijn leiden tot economische malaise en dát kan leiden tot maatschappelijke onrust. Maatschappelijke onrust is niet goed, want onrust veroorzaakt onvrede en onvrede leidt tot het invaderen van andere gebieden waar meer te halen valt dan in het eigen gebied, zoals het verleden ons heeft getoond.

Heeft het kapitalisme toekomst? Als systeem heeft het wel degelijk een toekomst, maar die toekomst is kortstondig. Het leidt tot constant gebruik van de eindige materie dat moeder natuur ons kan bieden. De fossiele brandstoffen zullen ooit opraken, als het niet in deze tijd is, dan zeker in de tijd van onze kinderen. Diersoorten staat al op het punt van uitsterven. Noem het natuurlijke selectie, ik noem het de vernietigingsdrang van de mens. Zolang wij niet de noodzaak erkennen voor het behoud van de natuur voorzie ik een verdere destructie van al dat natuur is. En wanneer de tijd zover is dat wij alle eindige materie hebben opgemaakt, zullen wij elkaar gaan vernietigen, want dát de enige toekomst dat ons te wachten staat indien het ons niet gaat lukken als mensheid om de huidige samenlevingen te behouden. En de ironie is dat het ons hoe dan ook niet gaat lukken om onze samenlevingen te behouden in hun huidige vorm.
Voor het voortbestaan van de mensheid moeten wij gaan leren na te denken over het veranderingen van de manier waarop wij onze samenlevingen inrichten. En alvorens dit te kunnen bereiken zullen wij eerst moeten overgaan tot het veranderen van onze sociale systemen om te beginnen met het omvormen van het kapitalisme.

Mijn vrienden, ik dank u voor het lezen van deze diepgaande blog! Het was niet mijn intentie om er zo een lang betoog van te maken, maar helaas, gaandeweg met het schrijven ging mijn hoofd een eigen leven leiden en opeens had ik alles op papier staan. Ik wens jullie allen een zeer fijne zondag toe! Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!