Dood aan zwarte piet! Landverraders, verenig u!

De cultuur is ontstaan als een klok, binnen een mantel van grovere, lagere stoffen: onwaarheid, geweldadigheid, onbeperkte expansie van alle afzonderlijke ego's, van alle afzonderlijke volken hebben deze mantel gevormd. Is het de tijd om hem nu weg te halen? - Friedrich Nietzsche, Menselijk al te Menselijk, pagina 161.

Gezien de huidige ontwikkelingen rondom het fenomeen zwarte piet kan ik het niet laten om een korte doch krachtig schrijven hieraan te wijden.
Laat ik een ding voorop stellen: ik hanteer een volstrekt neutraal standpunt binnen de zwarte piet discussie. Echter hoor ik de vele argumenten aan van beide partijen, waarvan het meest gehoorde argument uiteraard die van traditie en cultuur is. Iedere zwarte piet fundamentalist begint dan ook diens retoriek door te verwijzen naar deze thema's. Eigenlijk is dat heel raar, want is het primaire uitgangspunt niet dat het in essentie een kinderfeest is? Als ik echter de vele discussies volg, dan raakt dit uitgangspunt direct overwoekerd door de woorden 'cultuur' en 'traditie', want dat is het énige waar uiteindelijk mensen over zeuren: verdwijning van de Nederlandse cultuur, toch?

Wat ik nog het meest fascinerend vind is dat ik niet één keer, maar diverse keren een landverrader bent genoemd, omdat ik een neutraal standpunt in acht neem binnen de zwarte piet discussie. Hoe hilarisch is dat wel niet?! Als je niet vóór zwarte piet ben, dan ben je klaarblijkelijk tégen zwarte piet en dan ben je direct een landverrader. Wow, bekrompen redenaties ten top! Is dat soms de nieuwe strijd der volkeren anno 2014? Strijden voor jouw cultuur?
Als ik mag afgaan op de zorgwekkende ontwikkeling waarin het nationaal-socialisme groeiend is in de vorm van de aanhang van de politieke partij PVV, dan staat onze cultuur enorm onder druk.
Of is hier sprake van een bepaald perceptie op onze cultuur?

Ik kwam een tijd geleden dit artikel tegen, waarin kritische noten worden geplaatst over begrippen zoals cultuur en erfgoed.
Persoonlijk heb ik al in 2011 geconstateerd dat er sprake is van een identiteitscrisis onder bepaalde lagen van de Nederlandse bevolking. Het was dan ook voor mij persoonlijk het begin om na te denken over het concept cultuur. Uiteindelijk ben ik tot de conclusie gekomen dat cultuur enkel een psychologisch construct is. Het is zoals een mooi engels spreekwoord het zegt: it is all in the eye of the beholder. Simpel vertaald als: het is enkel dat wat degene die observeert aanschouwt.
Natuurlijk kan je kijkend naar de geschiedenis een verband leggen tussen bepaalde thema's en de invloed ervan op de ontwikkeling van cultuur. Als van oudsher boerenland zijn molens en klompen culturele voorwerpen van de Nederlandse cultuur; dat betekent niet dat de Nederlandse cultuur voorgoed verbonden is aan deze voorwerpen. Dat zou namelijk betekenen dat ons culturele erfgoed na WO2 voorgoed vernietigd is vanwege de verdwijning van het dragen van klompen en het dragen van 'schoenen'.

Nee, mijn beste lezer, de cultuur van een land is nét zo veranderlijk als diens samenleving die uiteindelijk de cultuur vormgeeft.
Ik verwijs jou graag naar dit artikel waarin 15 feiten over zwarte piet worden gepresenteerd. En als mijn uitgangspunt nog steeds niet duidelijk is: neem een standpunt in, wees voor of tegen zwarte piet en ga de discusie aan met de ander, maar hou het wel redelijk.
Afgelopen zomer, voordat de gemoederen in beslag werden genomen door Oekraïne, werd het nieuwe uiterlijk van zwarte piet gepresenteerd. Als hiermee consensus kan worden bereikt tussen beide groepen, dan ben ik volledig voor, want wat iedereen aan het einde van de dag vergeet, na alle discussies tussen pro en anti zwarte pieten, is dat het een kinderfeest is en dat kinderen blij moeten worden gemaakt. Consensus bereik je pas door het dialoog met elkaar aan te gaan, door te geven en nemen.
En dat is helaas een waarheid die een groep mensen in Gouda niet heeft begrepen, gezien de vele kinderen die verdrietig werden.

Vele mensen vergeten dit gegeven nog weleens, maar wisten jullie dat wij leven in een multi-culturele samenleving? En nee, tradities zijn niet heilig. En nee, de Nederlandse cultuur behoeft geen bescherming, want zij wordt elke dag vormgegeven door jij en ik. Laten wij elkander respecteren en het dialoog met elkaar aangaan.
Tradities hebben ooit een functie gehad, maar er een tijd dat deze geen functie meer heeft binnen een samenleving. Daarom eindig ik dit schrijven met deze historische woorden: Dood aan zwarte piet! Landverraders, verenig u!

Mijn vrienden, laten wij het netjes houden als het aan komt op de zwarte piet discussie. Mij boeit het écht niet of je voor of tegen zwarte piet bent, ik vind het enkel belangrijk dat het fatsoen wordt gehouden. Persoonlijk vind ik het een triviale zaak, er zijn veel belangrijkere dingen die aandacht vergen.
Ik wens jullie allen een hele fijne avond toe, een dikke knuffel van jullie wereldverbeteraar, Halbe!

Leve de EU! Dood aan de democratie! Leve de vrijheid!

De democratie wil zoveel mogelijk mensen onafhankelijkheid verlenen en waarborgen, onafhankelijkheid van meningen, levenswijze en kostwinning. Daartoe moet zij zowel de bezitlozen als de echte rijken het politiek stemrecht ontzeggen: de twee ongeoorloofde mensenklassen, aan de eliminatie waarvan zij gestadig moet werken, omdat zij haar taak steeds weer ter discussie stellen. Evenzo moet zij alles verhinderen wat de organisatie van partijen schijnt te bogen. Want de drie grote vijanden van de onafhankelijkheid in die drievoudige zin zijn de bezitlozen, de rijken en de partijen. - Ik spreek van de democratie als van iets toekomstigs. Wat nu al zo heet, onderscheidt zich alleen hierdoor van de oudere regeringsvormen, dat het met nieuwe paarden rijdt: de wegen zijn nog de oude, en de wielen zijn ook nog de oude. - Zijn deze voertuigen van het welzijn der volkeren werkelijk minder riskant geworden? - Friedrich Nietzsche; Menselijk, al te Menselijk: pagina 533 - 534.

Vandaag is een nationale herdenkingsdag geworden voor alle slachtoffers die als vakantieganger de vlucht betraden als MH17, maar op een brute wijze aan het einde van hun leven kwamen en zodoende zijn verworden tot oorlogsslachtoffers, een (inter)nationale tragedie)...
Vandaag zou mijns inzien echter eveneens een dag moeten zijn waarin wij als samenleving zouden moeten gaan nadenken over het belang van de Europese Unie als machtsblok; om deel te kunnen nemen aan een unilateraal verdrag zodat wij een stabiel continent kunnen vormen waarin vrijheid centraal staat. Gaat deze blog louter een eurofiel artikel worden? Absoluut niet! Ik heb in de navolging van de verkiezingen voor het Europese parlement eerder een artikel geschreven getiteld het begrip Europa.
Is het smakeloos van mij om dit schrijven te beginnen met een referentie aan een nationale ramp? Ik kan begrijpen wanneer iemand dit idee heeft, ik beschouw deze nationale tragedie echter als een belangrijk signaal dat laat zien hoe belangrijk de EU voor ons land kan zijn. Indien Oekraïne een EU-lidstaat zou zijn geweest, dan had Europa veel effectiever kunnen reageren en op voorhand als unie een krijgsmacht gestuurd om de grens tussen Oekraïne en Rusland te bewaken en zou deze tragedie überhaupt niet eens hebben plaatsgevonden.

Laat ik het volgende voorop stellen: ik ben geen eurofiel, noch een euroscepticus, ik ben enkel iemand die streeft naar waarheidsbevinding.
Er leeft in ons land een hoop argwaan en scepsis jegens de EU. Enerzijds kan ik deze scepsis begrijpen, anderzijds wordt er op bepaalde punten een louter anti-EU sentiment gecreëerd zonder enige vorm van redelijkheid.
In het kader van waarheidsbevinding wil ik graag beginnen met de berichtgeving dat Nederland 'plotseling' 642 miljoen moet betalen aan de EU als naheffing. EU-sceptici konden niet snel genoeg zijn met het uitdragen van een oordeel over de EU. Toen een week later het bericht kwam dat de belastingdienst honderden euro's aan naheffing aan diens burgers zou opleggen, waren bepaalde mensen al vrij snel in het leggen van een volstrekt irreëel verband: Nederland had die naheffing enkel in het leven geroepen om die 642 miljoen euro aan de EU te kunnen betalen.

Het grappige is dat wanneer men in discussie gaat met de mensen die dit verband leggen, dat mensen boos worden omdat je hun confronteert met de feiten. Maar voor hen die nog steeds zoekend zijn naar een verduidelijking van deze gang van zaken zal ik hier kort toelichten waar het om draait.
Als eerste is er dit nieuwsbericht dat laat zien waar die naheffing van onze belastingdienst om draait. In dat nieuwsbericht wordt er verwezen naar het 'belastingplan 2014' hier te vinden. Ik lees op pagina 27/28 het volgende:

Ook zijn in het pakket Belastingplan 2014 de fiscale maatregelen volgend uit de reguliere koopkrachtbesluitvorming verwerkt. Hierbij gaat het om een aanpassing van de afbouw van de 1 Bruggen slaan – regeerakkoord VVD–PvdA, 29 oktober 2012, Kamerstukken II 2012/13, 33 410, nr. 15, bijlage B. 2 Kamerstukken II 2012/13, 33 410, nr. 32.3 algemene heffingskorting, een beperkte verhoging van het tarief in de eerste schijf in de inkomsten- en loonbelasting en een verhoging van het maximum van de algemene heffingskorting.

Vervolgens lees ik in het artikel van RTL Nieuws het volgende:

De naheffingen zijn het gevolg van het Belastingplan 2014, waarin de heffingskortingen door Wiebes' voorganger Weekers werden teruggeschroefd. Vroeger was de heffingskorting voor iedereen hetzelfde, maar nu is de belastingkorting afhankelijk van je inkomen: hoe hoger het inkomen, hoe lager je heffingskorting.

Kortom: dit plan stond al lang geleden klaar om te worden uitgevoerd. Maar waarschijnlijk heeft het zo lang geduurd vanwege alle bezuinigingen die de overheid heeft doorgevoerd. De rekenkamer had hiervoor al begin vorig jaar gewaarschuwd zoals hier te lezen is.
Ten tweede is er dit artikel op de website van het NRC, waarin wordt verwezen naar de naheffing. Ik ben vervolgens eens gaan uitzoeken waardoor deze naheffing wordt veroorzaakt. Ik vond op de website van de rijksoverheid het volgende document, waarin het volgende te lezen is:

Hierdoor is sprake van een substantiële opwaartse bijstelling van het Bruto Binnenlands Product in vrijwel alle lidstaten. [...]
De herziening van macro economische data betreft zowel een herziening van de methode en definities van de nationale rekeningen (ESA2010) als een verbetering van de informatiebronnen (bronnenrevisie). De aanleiding voor deze revisies is het toepassen van nieuwe internationale methodologische richtlijnen vastgelegd in het Europees Stelsel van Nationale en Regionale Rekeningen 2010 (ESA210). (pagina 1/2) [...]
Het CBS heeft op 6 maart 2014 voor het eerst inzicht gegeven in de effecten van zowel de implementatie van ESA2010 als de bronnenrevisie op het Nederlandse BBP. Toen was nog geen inzicht te geven in de budgettaire effecten, omdat toen nog geen inzicht bestond in de effecten van andere lidstaten. Beide herzieningen hebben een effect op de omvang van het BBP. [...]
Het CBS heeft op 6 maart 2014 voor het eerst inzicht gegeven in de effecten van zowel de implementatie van ESA2010 als de bronnenrevisie op het Nederlandse BBP. Toen was nog geen inzicht te geven in de budgettaire effecten, omdat toen nog geen inzicht bestond in de effecten van andere lidstaten. Beide herzieningen hebben een effect op de omvang van het BBP." (pagina 3).

Kortom: wat kan er worden geconcludeerd? Dat beide heffingen losstaande gebeurtenissen zijn en dat er totaal geen sprake is dat 'de burger' die naheffing aan de EU moet betalen. Alle leugens die hierover worden verspreid via facebook, twitter en websites zoals eunmask en ejbron moeten dan ook pertinent worden geboycot. Afgaande op de inhoud zijn het sowieso aanhangers van complottheorieën die de inhoud van deze site vullen, des te meer redenen om dergelijke artikelen van hun site niet meer te gaan delen.

Ik vraag mij af: waarom zijn de mensen tegen de EU? Waarom kunnen mensen niet begrijpen dat de huidige wereld met diens begrenzingen volstrekt niet meer reëel is?
Ik heb geen behoefte om de essentie van mijn vorige schrijven over de EU te herhalen, maar ik zou graag het volgende stukje willen quoten:

Een faillissement van de complete economische unie was wel degelijk een reëel gevaar bij het faillissement van een lidstaat. Tenslotte zijn alle economieën op een bepaald fundamenteel niveau verbonden aan elkaar, waardoor het construct als een kaartenhuis in elkaar zou storten. Dit zou onvermijdelijk hebben geleid tot maatschappelijke onrust en misschien zelfs oorlog. Dit zijn zaken waar de gemiddelde burger niet bij stilstaat wanneer het praat over de EU. [...]
ons land heeft een open economie. Dat betekent dat wij voornamelijk inkomsten genereren op basis van diensten die betrekking hebben op import - en export van goederen. Willen wij als land ons huidige niveau van welvaart behouden én in de toekomst een betere welvaart creëren, dan zijn juist die open grenzen en onze open economie van groot belang. Onze economie groeit op basis van de handel die wij of zelf bedrijven, of doorvoeren naar andere landen in de eurozone.

Wat mensen niet realiseren is dat de democratie zoals wij die kennen langzaam aan het doodbloeden is binnen de EU. Democratie als staatsinrichting is bijna een reliek van een tijd waarin de landsgrenzen inherent waren aan afgezonderde samenlevingen; naties die enkel bekend waren met nationale aangelegenheden. Tegenwoordig is er sprake van vrij verkeer tussen alle EU-lidstaten. Het enige waarin een land zich onderscheid is diens cultuur; en zelfs deze is constant onderhevig aan verandering.
Dat de sociale structuren van een land op nationaal niveau moet worden gereguleerd is dan ook vanzelfsprekend. Maar ik sluit niet uit dat ook hierin verandering zal komen, indien naties de voordelen erkennen van een gezamenlijk verdrag waarbij de nationale begroting van een land wordt vervangen door een europese begroting. Er is zelfs gepostuleerd dat steden de toekomstige landen van onze wereld zullen worden, zoals geschreven staat in dit artikel.

Rest mij als afsluitende noot nog de volgende vraagstelling op te werpen: Waarom is de EU opgericht?
Antwoord: Ter bevordering van de vrede binnen het Europese Continent.
Wat kan hieruit worden geconcludeerd? Dat ondanks de huidige (economische) spanningen binnen de EU met diens vele culturele verschillen tussen lidstaten, de Joegoeslavië-oorlog van de jaren '90 de allerlaatste oorlog is geweest dat heeft plaatsgevonden op het Europese continent. Hieruit kunnen wij opmaken dat de Europese Unie wel degelijk heeft geleid tot bevordering van vrede en dat dit uiteindelijk leidt tot meer vrijheid. En dát mijn lezers, is de reden waarom de Europese Unie bestaansrecht heeft.

Mijn vrienden, ik wens jullie allen een hele fijne dag toe! Ik ga zeker stil blijven staan bij de tragedie van MH17, maar wat wellicht belangrijker is: ik ga kijken naar de toekomst. Want anders zijn alle oorlogsslachtoffers voor niets gestorven en dát is een nog grovere zonde.
Een dikke knuffel van jullie wereldverbeteraar en amateurfilosoof, Halbe!

Ethisch intermezzo - Grenzen van ideologieën

Het woord vrijheid , in het latijn libertas, betekent (in eigenlijke zin) het ontbreken van tegenstand (met tegenstand bedoel ik uitwendige belemmeringen van de beweging). Het is op redeloze en onbezielde schepselen evenzeer van toepassing op de redelijke wezens. Want steeds als iets is vastgebonden of ingeperkt, op een zodanige wijze dat het zich slechts binnen een gegeven ruimte kan bewegen, een ruimte die bepaald wordt door de tegenstand van een uitwendig lichaam dan zeggen we dat het vrijheid mist om verder te gaan.
In deze eigenlijke en algemene betekenis van het woord is een vrij man iemand die, telkens wanneer hij iets met behulp van zijn kracht en verstand kan volbrengen, niet belemmerd wordt om te doen wat hij wil doen. Wanneer de woorden vrij en vrijheid echter worden toegepast op andere dingen dan lichamen, worden zij misbruikt, want dingen die geen beweging kennen, kennen ook geen belemmering. [...] Wanneer we vrijuit spreken gaat het niet om de vrijheid van de stem of de spraak, maar van de spreker, die niet door de wet verplicht wordt om anders te spreken dan hij doet. - Thomas Hobbes: Leviathan Nederlandse vertaling door Wessel Krul, pagina 159.

In mijn vorig schrijven heb ik een complex betoog gehouden over de botsingen van ideologieën die zich steeds vaker afspelen in het maatschappelijk veld. Verder heb ik laten zien hoe de opkomst van fascistische bewegingen zoals het Identitair Verzet en Pro Patria het resultaat zijn van een steeds groeiend nationaal-socialisme onder het mom van het 'verdedigen van onze cultuur'.
Waar de PVV een nationaal-socialistisch politiek beleid uitdraagt, is de invloed van deze partij voor deze bewegingen klaarblijkelijk onvoldoende. Ironie ten top om te constateren dat ons land een dergelijke beweging tolereert dat enkel bijdraagt aan verdere polarisatie van onze samenleving, terwijl een beweging zoals Hizb ut-Tahrir op het punt staat om te worden verboden, omdat de ideologie van deze beweging haaks staat op het fundament van onze Nederlandse rechtstaat: democratie.
Ik zou hier graag op door willen gaan door een parallelle verkenning van zowel de ethische facetten van mijn vorige betoog alsmede het maatschappelijk debat over de islam. Ik begin hiermee met de volgende quote uit mijn vorige essay:

Wij leven nu in een tijd waarin de grenzen van ideologieën zijn bereikt; ideologie vanuit de optiek van cultuur voert hedendaags het uitgangspunt van een maatschappelijk debat. [...] Mijn doel is enkel laten zien hoe onze huidige samenleving veranderd is in een bekrompen samenleving die krampachtig vasthoudt aan de culturele constructen vanuit de 'Nederlandse identiteit', terwijl wij al decennialang onze 'Nederlandse identiteit' zijn kwijt geraakt. Wees trots op het feit dat jij jezelf een Nederlander mag noemen! Ik ben het in ieder geval wél, want het laat zien dat tolerantie en vrijheid van meningsuiting mijn kernwaarden zijn, zoals dat ooit dé kernwaarden waren van de Nederlandse samenleving.

Laat ik beginnen met de volgende stelling #1: een Nederlandse staatsburger mag geen steun betuigen aan ISIS
Laat een ding duidelijk zijn mijn beste lezer, ik uit bij deze en elke andere stelling geen 'linkse' of 'rechtse' politiek gekleurde mening, ik ga enkel de verschillende facetten van deze stelling op filosofische wijze onderzoeken. Juist ethiek is bij uitstek een vakgebied dat los staat van een politieke ideologie.
Ik denk dat ik voldoende heb geschreven over ISIS. Mocht mijn lezer desalniettemin behoefte hebben aan achtergrondinformatie, dan verwijs ik deze graag naar mijn vorig schrijven over ISIS.
Alvorens ik deze stelling op correcte wijze kan bestrijden, heb ik eerst de volgende (vanzelfsprekende) vraagstelling: wat betekent het om steun te betuigen?
Steun betuigen betekent begrip hebben voor de ander vanuit een empathisch perspectief. Het impliceert dat iemand het handelen van de ander begrijpt, zonder impliciet eens te zijn met de handelswijze.
Om een interessante analogie op te werpen: toen in de media het verhaal werd gepubliceerd over een stel die stelselmatig pedofielen vermoordde (publicatie), waren er mensen die de mening uitten ik ben het niet eens met hun handelswijze, maar ik kan hun wel begrijpen. In essentie valt dit ook onder het uitten van een steunbetuiging.

Dan ga ik nu terug naar de ethische facetten van beide vormen van steunbetuiging: hoe verschilt het uitten van steun jegens pedo-moordenaars met het uitten van steun aan religie-moordenaars? Beide steunbetuigingen zijn moreel verwerpelijk en tóch mogen mensen vanuit hun vrijheid hun steun betuigen. Het begrijpen van iets betekent niet het uitten van een goedkeuring; goed en fout zijn tenslotte subjectieve begrippen en is inherent aan een oordeelsvorming. Steunbetuigingen zijn geen oordeelsvormingen.
Dit gezegd hebbende kan ik enkel het volgende concluderen: het uitten van een steunbetuiging is het vormen van een mening en valt derhalve onder de vrijheid van meningsuiting.

Ik heb in het afgelopen half jaar twee diverse betogen geschreven vanuit het thema 'vrijheid van meningsuiting'. De eerste heb ik in maart geschreven naar aanleiding van Wilders' 'minder-minder' uitspraak als zijnde grenzen van de vrijheid van meningsuiting, waarin ik voornamelijk kritiek uitte op deze uitspraak. Vervolgens ben ik gaan nadenken over deze gebeurtenis en heb ik een genuanceerde mening ontwikkeld waarbij ik de ethische facetten van de vrijheid van meningsuiting nader heb toegelicht.
Ik heb de vrijheid van meningsuiting als volgt gedefinieerd:

De vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel recht van de vrijheid van het individu. Het moet dan ook ten alle tijden worden gewaarborgd, zelfs wanneer de morele grenzen zijn bereikt of overschreden mag dit niet leiden tot inperking van de vrijheid van meningsuiting.

Dit impliceert dat er geen moreel kader kan worden opgetrokken en dat er geen enkele juridische grond is om een Nederlandse staatsburger te verbieden steun te betuigen aan ISIS en dat stelling #1 'een Nederlandse staatsburger mag geen steun betuigen aan ISIS' ontkracht is.
Uiteraard gaat er een rationale achter het veroordelen van een steunbetuiging aan ISIS. Iemand die begrip heeft voor een ideologie zal makkelijker deelnemer worden van die ideologie, dan iemand die er afstand van neemt. Het probleem zit hem echter in het concept 'ideologie', want waarom besluit iemand deelnemer te worden van die ideologie en waarom kan iemand kennis nemen van een ideologie zonder erdoor beïnvloedt te raken?
Een kleine zoektocht op het internet leidt tot de volgende conclusie: het begrip 'ideologie' is een politiek begrip dat een construct omvat van ideeën die betrekking hebben op de socio-economische en maatschappelijke facetten van een natie en hoe de macht van het volk zich verhoudt tot de staatsinrichting i.e. is het volk eens met het idee dat het wordt geregeerd door een koning, waardoor het land een monarchie is of wordt het geregeerd door een president waardoor het een republiek wordt.

Hieruit kan worden opgemaakt dat ideologie nauwe verwantschap vertoont met hedendaagse culturele karakteristieken van een samenleving. Tenslotte is cultuur het abstracte idee van een samenleving, waarin alle facetten van een samenleving geborgd worden.
Dit gegeven geeft mij een uniek inzicht op de diverse abstracties van een samenleving. Ik heb ooit een essay geschreven waarin ik de Nederlandse identiteitscrisis omschreef. Verder nadenkend heb ik het idee ontwikkeld hoe cultuur leidend is voor de vorming van de identiteit van het individu en kan ik het volgende concluderen: cultuur is de abstractie van de identiteit van een samenleving. De ideologie van een samenleving is de abstractie van leiderschap: het geeft vorm aan de gewenste ontwikkeling die een samenleving wilt doormaken.

Stelling #2: Democratie is een ideologie
Democratie is een staatsinrichting waarbij de macht evenredig verdeeld is onder een bevolking. Thomas Hobbes had met zijn werk 'Leviathan' een politiek filosofisch werk geschreven over de diverse facetten van een staat. Zijn uitgangspunt was dat een staat uiteindelijk een hoogste macht nodig had, waar alle onderdanen zich aan zouden onderwerpen. Hij was van mening dat een democratie niet kon bestaan binnen een monarchie, omdat de soevereiniteit van de staat uiteindelijk bij de koning ligt.
Zijn werk had echter eveneens een interessant ethisch facet: het was tevens de taak van de monarch om zorg te dragen voor diens bevolking. Zou de monarch niet zijn taken op redelijke wijze nakomen, dan had de bevolking het recht om de koning af te zetten en een nieuwe soeverein aan te stellen die de hoogste macht zou verkrijgen. De Franse Revolutie kan in zekere zin worden beschouwd als de belichaming van dit concept.
De staatsinrichting is echter een wezenlijk onderdeel van het construct 'ideologie' en gezien het feit dat democratie een staatsvorm is, is stelling #2 bevestigd.

Stelling #3: twee tegengestelde ideologieën kunnen niet bestaan binnen één samenleving.
De twintigste eeuw wat vanuit politiek perspectief een zeer interessante eeuw om in te leven. De wereldkaart is volledig opnieuw gerangschikt na de Eerste Wereldoorlog. Rijken zoals het Ottomaanse rijk, het Duitse Rijk en de Donaumonarchie vielen allemaal ten prooi aan maatschappelijke veranderingen.
Met het veranderen van de samenlevingen, veranderden ook de diverse politieke ideologieën die ten grondslag lagen aan een scala aan politieke partijen. Zoals eerder gesteld is een ideologie een psychologisch construct dat gefundeerd is op politieke ideeën. Politieke partijen die vertegenwoordigers zijn van extreme ideologieën zoals fascisme, communisme en religieus-fundamentalisme zijn vrij om hun ideologie uit te dragen en aanhang te verwerven onder de bevolking.
Indien hier in Nederland een politieke partij wordt opgericht die als doel heeft het veranderen van de Nederlandse staat, dan mag dat. Wij leven in een vrij land en dat impliceert dat elk individu vrij is om diens ideologie uit te dragen.
Kortom: stelling #3 is volledig ontkracht.

Ik ontken overigens niet dat dit niet zal leiden tot maatschappelijke onrust. Ik verken enkel op filosofische wijze de ruimte van politieke vrijheid voor het uitdragen van extremistische ideeën. Hierbij moet ik direct denken aan een interessant artikel dat ik laatst las waarin een intrigerende CDA-politicus, Ibrahim Wijbenga, van mening is dat ons land stelling moet nemen tegen Hizb ut-Tahrir, vanwege diens extremistische opvattingen m.b.t. de islam.
Des te meer fascinerend is het idee hoe politici zorgen maken om een organisatie die zij beschouwen als een dreiging vanuit de optiek van religieuze vrijheden, terwijl een politieke partij die de moderne variant van een Nationaal-Socialisme uitdraagt potentieel net zo schadelijk is voor onze samenleving.
Beide extremen ideologieën, die van Hizb ut-Tahrir alsmede die van het Nationaal-Socialisme dat door Wilders wordt uitgedragen beschouw ik al een dreiging voor onze samenleving. De één vanuit de inperking van vrijheid, de ander vanuit de optiek van het uitdragen van een fascistisch gedachtegoed waarbij buitenlanders worden beschouwd als minderwaardige burgers. De enige reden waarom de PVV wordt geaccepteerd als politieke partij is omdat het de democratische fundamenten van een westerse natie erkent.

En dat leid mij naar stelling #4: Een ideologie die de democratie niet erkent is een dreiging voor diezelfde democratie.
Dit is een interessante stelling, want hier belanden wij bij een paradox. Als er een politieke partij wordt opgericht binnen een democratie en het doel van die democratie is het omverwerpen van de democratie, dan draagt de democratie zelf bij aan diens vernietiging. Het verbieden van een dergelijke partij staat echter haaks op de vrijheid van een democratie.
Mij dunkt dat indien een dergelijke partij die de democratie wilt omverwerpen zodanig groot wordt dat het in staat wordt om daadwerkelijk staatsrechtelijke veranderingen aan te brengen, dat een natie al op het punt staat om ten onder te gaan. Dan ga ik wederom terug naar Thomas Hobbes met de volgende quote:

De taak van de soeverein, of dit nu een vorst is of een vergadering, is het doel waarmee hem de soevereine macht werd toevertrouwd, namelijk het bevorderen van de veiligheid van het volk. [...]
Wanneer de grondrechten van de soeverein (zoals beschreven in hoofdstuk 18) worden weggenomen, wordt de staat ontbonden en valt iedereen terug in de rampzalige toestand van een oorlog van allen tegen allen. Dit is het grootste kwaad dat zich in het leven kan voordoen. De soeverein heeft dan ook tot taak om zijn rechten onverkort te handhaven. - Leviathan, Nederlandse vertaling door Wessel Krul, pagina 247.

Een democratie bestaat zolang het volk een democratie nastreeft. Dit zal dan ook juist tegengestelde krachten opwerpen indien binnen een democratie een politieke partij wordt opgericht die als doel heeft het omverwerpen van de democratie. De paradox blijft echter bestaan, maar gezien het feit dat elke ideologie dat niet strookt met de culturele normen van een democratie kan leiden tot het instorten van diezelfde democratie acht ik stelling #4 bevestigd.

Hiermee heb ik eveneens een brug gebouwd naar de laatste stelling #5: Het geven van een politiek podium aan mensen die een strenge religieuze ideologie nastreven zal leiden tot inperking van vrijheid.
De angst bestaat dat indien 'de publieke opinie' een politieke partij toelaat als vertegenwoordiger van normen en waarden die in conflict zijn met de normen en waarden van de gemiddelde Nederlander, dat de Nederlander zijn normen en waarden zal moeten conformeren aan die van de ander van waaruit er kan en zal worden gesproken over een inperking van vrijheid op religieuze gronden.
Artikel 1 van de grondwet stelt echter: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
Artikel 6, lid 1 stelt vervolgens: Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
Deze artikelen van de Nederlandse grondwet kan worden beschouwd als de juridische grond van westerse vrijheden. Het moment dat een politieke partij gaat toornen aan de fundamenten van onze westerse democratie door aanzetten van veranderingen legt de weg bloot om te worden aangeklaagd op grond van ofwel artikel 1 van de grondwet wegens discriminatie of op grond van artikel 6. Dan kunnen wij als seculier, atheïst en/of humanist de klacht indienen dat wij aangetast worden in onze vrijheid en dat de beklaagde politieke partij veranderingen probeert door te voeren die op juridische wijze incorrect zijn.

Zoals Thomas Hobbes schreef: Het woord vrijheid betekent (in eigenlijke zin) het ontbreken van tegenstand.
Elke ideologie kent zijn eigen construct van vrijheid. Ons land geeft elk individu de vrijheid om zichzelf begrenzingen op te leggen vanuit diens ideologie. De grenzen van een ideologie is een abstract begrip waarbij het individu die aanhanger is van die ideologie diens individuele grenzen bepaald. Het is niet aan jou of mij om deze begrenzingen op te leggen. Het is enkel aan jou en mij om onze vrijheid te waarborgen. En zolang onze overheid ons deze vrijheid middels een juridisch construct kan waarborgen kan geen enkele politieke partij toornen aan onze vrijheid; ook niet vanuit het optiek van religieuze vrijheid, dat zichzelf begrenzingen oplegt.
Ik kan dus bij deze concluderen dat stelling #5 is ontkracht.
Met al deze stellingen heb ik in elk geval aangetoond dat die zogenaamde dreiging van de politieke islam helemaal niet zo gevaarlijk is als dat wij soms denken en vereist het enkel een onconventionele gedachtepatroon om die dreiging te kunnen doorbreken tot zijn ware aard: die van een tegengestelde ideologie.

En moge alles breken, wat aan onze waarheden breken- kan! Menig huis valt er nog te bouwen - Friedrich Nietzsche - Aldus Sprak Zarathoestra

Mijn vrienden, dank voor het lezen van dit complex schrijven! Ik heb er zelf een hoop van geleerd, dus ik hoop dat mijn lezer ook beter inzicht heeft gekregen in diverse politieke thema's. Ik wens jullie in elk geval een fijne avond toe. Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!

Filosofisch intermezzo - Botsing der Ideologieën

What is toleration? It is the prerogative of humanity. We are all steeped in weaknesses and errors: let us forgive on another's follies, it is the first law of nature. [...] Why then have we butchered each other almost without interruption since the first council of Nicaea?
Constantine began by issuing an edict which permitted all religions, but he ended by persecuting. Before him the authorities acted against the Christians only because they started to form a party in the state. The Romans permitted all cults, even those of the Jews and Egyptians, for which they had so much contempt. Why did Rome tolerate these cults? It was because neither the Egyptians, nor even the Jews, tried to exterminate the ancient religion of the empire. They did not run up and down the earth to make proselytes: they thought only of making money. But the Christians unquestionably wanted their religion to predominate. [...] It was their opinion that the whole world should be Christian. So they were necessarily the enemies of the whole world until it was converted. [...] It is clear that every individual who persecutes a man, his brother, because he does not agree with him, is a monster. [...]
Of all religions the Christian is undoubtedly that which should instil the greatest toleration, although so far the Christians have been the most intolerant of all men. [...] When at last a few Christians embraced the dogmas of Plato and injected a little philosophy into their religions, [...] they gradually grew in importance, though still divided into several sects. There has never been a single moment when the Christian church was united. [...]
If it were permissible to reason consistently in matters of religion, it would be clear that we should all become Jews because our savior Jesus Christ was born a Jew [...]. But it is even clearer that we should tolerate each other because we are all weak, inconsistent, subject to mutability and to error. - Voltaire, Philosophical Dictionary pagina 387 - 394.

Nederland is altijd een land geweest van tolerantie. Tolerantie van andersdenkenden, ook vanuit de optiek van religieuze vrijheid. Het was dan ook niet verwonderlijk dat de moderne devotie, de ontwikkeling van geestelijken om zichzelf vanuit individueel perspectief op religieuze wijze te ontwikkelen, een beweging was die begon in Nederland. Indirect heeft dit dan ook geleid tot een afsplitsing binnen de rooms-katholieke kerk van protestanten die tevens werden gevoed door onvrede over de rooms-katholieke kerk destijds.
Nederland was in de 16e eeuw onderdeel van het Spaanse Rijk en de staatsgodsdienst was die van het Rooms-Katholicisme. Uiteraard was het mensen niet toegestaan om een andere religie te belijden, deed iemand dit wel dan werd je veroordeeld wegens ketterij. Als onderdeel van de machtsstructuren van het Spaanse Rijk moesten de adel en andere machtshebbers het Rooms-Katholicisme aanhangen. Toch besloten zij gematigd op te treden tegen de bevolking die steeds vaker het protestantisme aan hing. Dit veranderde toen de Spaanse Inquisitie werd opgesteld die op actieve wijze ketters zouden opzoeken en veroordelen wegens het aanhangen van een andere religie.
Vele mensen, waaronder vele adellijken zoals Willem van Naussau, waren het niet eens met deze inperking van vrijheid en pleitten dan ook bij Filips II voor vermindering van vervolgingen. Helaas besloot de koning dit verzoek niet te honoreren, waarop werd besloten steden te bezetten. Deze factoren leidde uiteindelijk tot de tachtigjarige oorlog van waaruit onze prachtige natie werd gesticht.

Helaas wordt onze prachtige natie heden ten daagse bedreigd vanuit twee kampen. Ik heb vaker mijn zorgen geuit over hedendaagse ontwikkelingen van onze moderne cultuur, waarvan mijn meest kritische culturele sentimenten was. Ook hierin beschreef ik de twee kampen: nationaal-socialisten aan de ene kant en radicaliserende moslimjongeren aan de andere kant.
Nu is dit (helaas) niks nieuws, want deze kampen bestaan al jaren lang. Nationaal-socialisme was een reliek dat in het Duitsland van de jaren '20/'30 van de vorige eeuw in opkomst was onder de Nazi-ideologie. Heden ten daagse onthouden mensen zich van een dergelijke ideologie, maar zoals ik heb bewezen in een vorig schrijven is de PVV enkel de moderne vorm van een fascistische ideologie. Het ogenschijnlijk groeiend vertrouwen in de PVV is vanuit deze optiek kenmerkend voor het groeiend nationaal-socialisme, gesteund door de angst voor ISIS en het idee dat ook in Nederland de steun voor ISIS groeiend is.
Het is daarnaast helaas een feit, los van alle ideeën richting ISIS, dat er nog steeds een groep jongeren leven in ons land die moeite hebben om zich aan te passen aan de normen en waarden van onze cultuur. Het is dit kamp die bijdraagt aan het groeiend fascistisch sentiment jegens buitenlanders. Die hele 'zwarte piet'-discussie wordt door PVV-aanhangers gebruikt als argument om hun anti-buitenlanders sentiment extra kracht te geven.
Persoonlijk vraag ik mij echter af wat de werkelijke reden is dat mensen gaan stemmen op de PVV, op basis van persoonlijke observaties heb ik geconstateerd dat 'de PVV-stemmer' een enorme heterogene groep is dat in zekere zin verwant is aan zowel de SP alsmede de PvdA. Er is een groep mensen die stemmen op de PVV, omdat zij enkel teleurgesteld zijn in het politieke verleden van de PvdA. Dit impliceert een scala aan secundaire hypotheses, maar hier is niet de plek om hierover na te denken. Hier is de plek om stil te staan bij de groeiende tegenstellingen tussen de twee eerder benoemde kampen.

Vorig jaar kwam de eerste berichtgeving over het identitair verzet. Een gevaarlijke groepering die besloot over te gaan tot actie. Zij verzetten zich tegen de 'toenemende immigratie en islamisering'. Waarom benoem ik hun gevaarlijk? Omdat zij de rechtstaat ondermijnen! En een ondermijning is het begin van de afbrokkeling van de beginselen van een rechtstaat. Deze groepering pretendeert te 'strijden voor ons land', terwijl zij in werkelijkheid op onrechtmatige wijze hun macht vergroten door zelfstandig te handelen uit naam van een verzetsbeweging. Zij zijn niet veel anders dan aanhangers van ISIS; het verschil zit hem vooral in de ideologie. De ideologie van ISIS is er een van het stichten van een kalifaat volgens de regels van de Islam, waarbij de shi'ah (sharia) het uitgangspunt is.
De ideologie van het identitair verzet is die van een fascistische: het verdedigen van het nationalistisch gedachtegoed. Wat zou anders het doel zijn om uit te dragen te strijden tegen toenemende immigratie en islamisering? Het is echter een triest feit dat deze mensen allerminst het intellect hebben om zich te berusten op hun redelijkheid. Want juist onderzoek heeft aangetoond dat het immigratiedebat is gepoliticeerd; Wilders en consorten hebben allerlei emoties los gemaakt door te wijzen op de dreiging voor onze samenleving vanwege 'massa-immigratie' waardoor ons land 'nooit meer hetzelfde zou zijn'. Ons land zal überhaupt nooit hetzelfde zijn; net als elk land veranderd een samenleving door de jaren heen. Dat heeft niks te maken met een conservatieve/progressieve ideologie, het is enkel een feit dat naar gelang het individu ontwikkeld, een samenleving als collectief van het individu eveneens ontwikkeld. Voor meer achtergrondinformatie omtrent dit thema verwijs ik mijn lezer graag naar: dit artikel.

In juni/juli begon de media aandacht te besteden aan ISIS, die grote gebieden in zowel Syrië als Irak hadden veroverd en dat zij zich bedienden van een uiterst gewelddadige werkwijze. Opeens was de hele (westerse) wereld in rep en roer, want uit de burgeroorlog van Syrië is er een groepering ontstaan die fundamentalistischer is dan Al-Qaida. Natuurlijk was dit koren op de molen voor nationaal-socialisten om hun fascistische propaganda te verspreiden onder het mom van bewijzen hoe gevaarlijk de Islam is voor de westerse wereld.
Uiteraard zal elk redelijk, moreel integer mens ISIS veroordelen. Hun werkwijze is volstrekt tegengesteld aan die van elke vorm van ethisch handelen; zelfs niet binnen het concept van oorlogsvoering. Hoe onmenselijk oorlogsvoering is, het vind plaats via een set aan regels die wettelijk vastgelegd zijn in het Internationaal Humanitair Recht of kortweg gesteld Oorlogsrecht. Nu kan uiteraard terrorisme niet op dezelfde manier worden beschouwd als oorlogsvoering, desalniettemin zou het vanuit een ethisch standpunt in het belang zijn van de strijdende partijen om zich te houden aan dit oorlogsrecht. Zo niet, dan kunnen zij door het internationale strafhof worden veroordeeld jegens misdrijven tegen de mensheid.
ISIS houdt zich hier niet aan. Zij beschouwen hun jihad, de heilige strijd tegen de ongelovigen, als de hoogste macht. Zij beschouwen hun strijd gerechtvaardigd omdat zij strijden voor hun God; deze God hoeft zich vanuit de religieuze ideologie uiteraard niet houden aan de wetten dit gesteld zijn voor mensen, door mensen.
Op dit punt zou ik graag willen stellen dat ik genoeg heb geschreven over ISIS. Voor meer (achtergrond)informatie m.b.t. ISIS verwijs ik mijn lezer graag naar mijn vorig schrijven over ISIS en diens geschiedkundige facetten.

Ik wil graag door gaan over het succes van de propaganda dat door nationaal-socialisten is verspreid. Eind juli kwam opeens een andere nationalistische beweging in beeld genaamd Pro Patria. Deze beweging is gelukkig niet heel gevaarlijk, omdat zij zich meer houden aan de regels dan het identitair verzet waardoor er geen ondermijning van de rechtstaat ontstaat.
Maatschappelijk drukken zij echter wél een stempel op onze samenleving; dit is één van de vele signalen hoe gepolariseerd onze samenleving is geworden. Er is volstrekt geen enkele ruimte voor een gesprek over tegengestelde ideologieën. Deze beweging wordt net als het identitair verzet geleid door angst; pure angst voor andersdenkenden, voor een tegengestelde ideologie.
Ik ben eens voor de grap hun facebookpagina gaan bezoeken en het gesprek aan gegaan met de mensen die deze pagina hebben 'geliked' om vast te stellen of mijn vermoeden over 'geleid door angst' correct was. Al vrij snel werd dit vermoeden bevestigd: elke vorm van relativerende gedachten over nieuwsberichten die betrekking hadden op de opkomst van ISIS werden overschaduwd door reacties die ingegeven waren door angst. Sterker nog, op een gegeven moment was mijn reactie letterlijk: jullie realiseren dat jullie beweging louter wordt geleid door angst he?
Hun reactie was vervolgens: angst is een wijze raadgever.
Des te verwonderlijker was het voor mij dat ik voor het einde van de dag 'verwijderd' ben van de desbetreffende facebookpagina, net als dat al mijn berichten waren verwijderd waarin ik mensen op andere gedachten probeerde te brengen. Schijnbaar geld hier het adagium: hier is enkel ruimte voor gelijkgestemden. Andersdenkenden horen hier niet thuis. Hoe ironisch is het wel niet dat een organisatie die pretendeert te staan tegen ISIS, een organisatie die zich bediend van het uitvoeren van geweld jegens ongelovigen, dezelfde vorm van bekrompenheid vertoont jegens andersdenkenden als ISIS. Hoe geloofwaardig ben jij nog als beweging cq. 'goed doel' als de essentie van jouw beweging overeenkomsten vertoont met de organisatie dat aanleiding gaf voor het oprichten van jouw beweging? Ik laat het trekken van de conclusie over aan mijn lezer.

Is de angst voor ISIS ongegrond?
Nee, absoluut niet! Zoals gesteld is door een onderzoeker van het Clingendael instituut: ISIS staat voor een simpele ideologie, waardoor heel makkelijk mensen zich ermee kunnen identificeren. Dit maakt van ISIS een redelijke dreiging voor ieder individu dat wonend is ons land, maar nooit aansluiting heeft (kunnen) vinden bij onze moderne samenleving. Het feit dat op 4 juli een pro-ISIS demonstratie heeft plaatsgevonden is typerend voor deze dreiging. Een filmpje laat zien wat voor scherpe toon er wordt gezet en hoe onze democratie wordt bespot. Het is dan ook niet verwonderlijk dat diverse veiligheidsdiensten uiteindelijk hebben besloten om diverse demonstranten op te pakken, omdat er schijnbaar signalen waren van radicalisering.
In het verlengde hiervan heb ik een interessant artikel gevonden, ironisch genoeg via de facebookpagina van Pro Patria. Dit artikel laat zien dat er op hoog niveau wel degelijk zorgen zijn over de opkomende dreiging van terrorisme. Het interview geeft een hoop stof te denken m.b.t. het spanningsveld tussen (religieuze) vrijheid van het individu en nationale veiligheid dat enkel op paradoxale wijze kan worden bewerkstelligt door het inperken van de vrijheid van het individu.
Hetgeen mij stoort is dat dit artikel wordt ge(mis)bruikt door een beweging zoals Pro Patria voor het verspreiden van diens fascistische propaganda. Het adagium alle moslims moeten ons land uit wordt enkel versterkt door interpretatie van geluiden die te vinden in artikelen zoals deze. Ik vind dit artikel op een uiterst genuanceerde wijze geschreven, wat het zo interessant maakt om te lezen. Maar iemand die de intelligentie mist om deze nuances te doorzien leest en ziet enkel de dreiging van botsende ideologieën, wat weer maatschappelijke steun voor een beweging zoals Pro Patria in de hand werkt waardoor onze samenleving verder gepolariseerd raakt en de stabiliteit van onze samenleving in het gedrang komt.

Er bestaan tegengeluiden in onze samenleving, luister hier dan ook naar!
Hetgeen frappant is aan een beweging zoals Pro Patria is dat zij enkel oren hebben voor mediageluiden die hun beweging motiveren, zoals het nieuwsbericht over de pro-ISIS demonstratie van 4 juli. Het feit dat een week daarvoor een moslimdemonstratie tegen terrorisme heeft plaatsgevonden in Den Haag beschouwt Pro Patria kennelijk als irrelevant. Natuurlijk wordt hier geen aandacht aan besteedt, want stel je toch eens voor dat jouw beweging wordt ondermijnt vanwege het bestaan van gematigde moslims, oh wat een drama!
Het gevaar van zowel PVV-aanhangers alsmede mensen die deel uitmaken van ofwel het Identitair Verzet of Pro Patria is dat zij denken te staan voor vrijheid, maar dat zij het probleem enkel verergeren. In plaats van het aangaan van het dialoog met de ander, wordt er symbolisch gereageerd met een Mars van de Vrijheid. Het is niet verwonderlijk dat moslims dit als een provocatie beschouwen, zij zijn tenslotte het afgelopen decennia constant het onderwerp geweest van (voornamelijk negatieve) media-aandacht. Natuurlijk wordt dit breeduit gepresenteerd in de media, wat Pro Patria enkel maatschappelijk draagvlak biedt.
Het probleem zit hem in het feit dat een protestactie zoals een 'mars van vrijheid' enkele vorm van begrip cq. empathie mist. Het doel van Pro Patria is een tegengeluid bieden tegen ISIS; dat is prima en kan ik in zekere zin mee akkoord gaan, maar het moet wel een correcte wijze worden bewerkstelligt. Het louter afkeuren van een ideologie geeft mensen enkel een reden om zich af te zetten tegen de afkeuring of juist aansluiting te zoeken bij de ideologie waartegen wordt geprotesteerd. Er gaat een gevaarlijke vorm van irrationaliteit schuilend achter het louter afkeuren van andersdenkenden cq. 'een tegengestelde ideologie'.

Bestaat er een absolute plicht tegenover God?
Het ethische is het algemene en als zodanig is het weer het goddelijke. Men heeft daarom gelijk als men zegt dat elke plicht in de grond van de zaak een plicht tegenover God is. [...]
In de vertelling over Abraham treffen wij een dergelijke paradox aan. Zijn verhouding tot Isaak is ethisch gezien deze dat een vader zijn zoon moet liefhebben. Deze ethische verhouding wordt teruggebracht tot iets wat relatief is in tegenstelling tot de absolute verhouding tot God. [...]
De ridder van het geloof is uitsluitend op zichzelf aangewezen, hij voelt de pijn zich voor anderen niet begrijpelijk te kunnen maken, maar hij voelt niet het ijdele verlangen om voor anderen als gids op te treden. Een dergelijk ijdel verlangen kent hij niet, omdat zijn ziel daarvoor te ernstig is; zijn zekerheid bestaat in de pijn.

Bovenstaande quote komt uit het werk Vrees en Beven van de filosoof Soren Kierkegaard. Deze filosoof was diep gelovig, maar had tevens een sterke afkeur jegens de kerk als instituut. Met dit werk heeft hij een diepgaand probleem bloot gelegd waar elke gelovige uiteindelijk voor komt te staan: hoe verhoudt het sterfelijk leven zich van de gelovige ten opzichte van zijn plichten die de gelovige heeft t.a.v. God?
Abraham moest Isaak offeren van God en dat wilde hij ook daadwerkelijk doen. Uiteindelijk is Abraham op de laatste moment gestopt door een engel en is i.p.v. Isaak een ram geofferd.
Nu vraagt mijn lezer zich uiteraard af: wat probeer ik te verduidelijken met deze quote? Deze quote laat het spanningsveld zien tussen mensen die gelovig zijn en zich conformeren aan de samenleving en mensen die religie gebruiken als fundament voor oorlogsvoering als plicht jegens God, net als jihadisten de jihad zien als een plicht jegens hun God.
Geluiden in onze maatschappij zoals de PVV, Identitair Verzet en Pro Patria geven moslims een reden om zich af te zetten van onze samenleving en dus de Nederlandse cq. westerse democratie. Wilders' 'minder minder'-uitspraak is koren op de molen voor Marokkaanse jongeren die al op het randje van radicalisering stonden en hierdoor een extra duwtje in de rug kregen om zich uiteindelijk af te zetten van onze samenleving want de Nederlandse samenleving beschouwt hun toch al als tweede-rangsburgers die ondergeschikt zijn de superioriteit van 'de moderne Nederlander' (die overigens helemaal niet zo modern is als hij/zij denkt te zijn, gezien het feit dat elke vorm van andersdenken wordt afgekeurd als zijnde 'afwijking van de (culturele) norm').

Voor een gelovige om zich geaccepteerd te voelen in een samenleving is het belangrijk dat deze wordt geaccepteerd door de samenleving. Deze gelovige is opgegroeid met allerlei normen en waarden die sterk beïnvloedt zijn door de cultuur waarin het individu is opgegroeid. Om de vrijheid van het gelovige individu te waarborgen heeft onze regering jarenlang ingezet op het ontwikkelen van een multi-culturele samenleving, waarin elke cultuur wordt geaccepteerd en gerespecteerd vanuit de optiek van tolerantie. Helaas is onze samenleving in de kern veranderd door vanuit tolerantie over te gaan tot intolerantie dat gepaard gaat met de ontwikkeling van een fascistisch cultureel sentiment.
Wij leven nu in een tijd waarin de grenzen van ideologieën zijn bereikt; ideologie vanuit de optiek van cultuur voert hedendaags het uitgangspunt van een maatschappelijk debat. In plaats van het aangaan van het dialoog waardoor consensus kan worden bereikt over een maatschappelijke kwestie zoals bv. de zwarte piet discussie sluiten mensen elke vorm van redelijkheid uit door het aangaan van louter irrationele argumenten die gepaard gaan van culturele constructen zoals traditie.
Nu is het uiteraard niet mijn intentie door te stellen dat wij als samenleving nu élke traditie moeten veranderen, noch stel ik voor in de kwestie van de zwarte piet discussie dat zwarte piet moet verdwijnen. Ik heb enkel een neutraal standpunt in deze kwestie. Nee, mijn doel is enkel laten zien hoe onze huidige samenleving veranderd is in een bekrompen samenleving die krampachtig vasthoudt aan de culturele constructen vanuit de 'Nederlandse identiteit', terwijl wij al decennialang onze 'Nederlandse identiteit' zijn kwijt geraakt. Wees trots op het feit dat jij jezelf een Nederlander mag noemen! Ik ben het in ieder geval wél, want het laat zien dat tolerantie en vrijheid van meningsuiting mijn kernwaarden zijn, zoals dat ooit dé kernwaarden waren van de Nederlandse samenleving.

Mijn vrienden, dank voor het lezen van dit schrijven! Ik heb geprobeerd niet al te diep in te gaan op diverse maatschappelijke problematiek die typerend zijn voor de botsing van ideologieën, maar persoonlijk ben ik erg tevreden met het huidige beeld dat ik heb geschetst met dit schrijven.
Hopelijk zet mijn schrijven mensen aan het denken. Je hoeft geen vrijdenker te zijn zoals ik om een redelijke mening te hebben over maatschappelijke kwesties. De kunst is om open te staan voor andersdenkenden. De wereld zou een betere plaats zijn als wij eens vaker open stonden voor de ander met diens ideeën. Ik wens jullie in elk geval een hele fijne dag toe!
Een dikke knuffel van jullie wereld-verbeteraar en semi-filosoof, Halbe!

Ethisch intermezzo - Moraliteit van dierproeven

Deugd is dus een dispositie om een weloverwogen keuze te maken, gelegen in een midden in relatie tot ons, dat bepaald is door een rationeel beginsel, en wel op de manier zoals de man met praktisch inzicht dat zou bepalen. Het is een midden tussen twee vormen van morele slechtheid, de ene vanwege een teveel, de andere vanwege een te weinig. Verder is deugd een midden doordat sommige vormen van morele slechtheid onder de juiste maat blijven en andere de juiste maat overschrijden, wat emoties betreft alsook handelingen, terwijl deugd het midden vindt én verkiest.
Daarom is deugd krachtens haar essentie, dat wil zeggen: de definitie die haar wezen formuleert, een midden; maar vanuit het oogpunt van wat het beste is en het goede resultaat, is deugd een midden. - Aristoteles: Ethica Nicomachea, pagina 109. Nederlandse vertaling Charles Hupperts en Bartel Poortman.

Het wezenlijke van elke zedelijke waarden van handelingen is dat de morele wet onmiddellijk de wil bepaalt. Ook al voltrekt de wilsbepaling zich volgens de morele wet, maar alleen door middel van een gevoel, van welke aard dan ook, dat voorondersteld moet worden opdat de morele een toereikende bepalingsgrond van de wil wordt, en vindt de handeling dus niet plaats omwille van de wet, dan zal ze weliswaar legaliteit, maar geen moraliteit bevatten.[...]
We hoeven dus niet a priori aan te geven op welke grond de morele wet op op zich een drijfveer vormt, maar wat ze in de geest bewerkstelligt (of liever gezegd, moet bewerkstelligen) voor zover ze zo'n drijfveer is. - Immanuel Kant: Kritiek van de Praktische Rede, pagina 117 - 118. Nederlandse vertaling Boom.

Eind 2012 schreef ik een blog over ethische dilemma's tussen mens en dier. De diverse vraagstellingen hadden voornamelijk betrekking op de complexe verhoudingen in de moderne samenleving bestaan mens en dier. Ik had toen weinig geschreven over dierproeven, omdat dat niet het uitgangspunt was van mijn blog.
Geïnspireerd door dit artikel en in navolging hiervan dit artikel heb ik besloten om toch eens een schrijven te wijden aan dit thema. Vanzelfsprekend roept het een hoop emoties op. Ieder mens die huisdieren heeft, of is opgegroeid met, zal moeite hebben met de gedachte dat diens favoriete ratje, konijn, hond of kat het onderwerp wordt van laboratoriumexperimenten waarbij het nog maar de vraag is of jouw geliefde huisdier het experiment wel zal overleven.
Sterker nog, elk moreel integer mens zal moeite hebben met het idee dat dieren moeten lijden, omdat enkele wetenschappers het noodzakelijk achten dat hun hypotheses worden getoetst. Het is een lugubere gedachte dat dieren worden opgeofferd in de naam van wetenschap.
Alvorens ik door ga over het nieuwsbericht, wil ik beginnen met de volgende stelling: dierproeven creëren enkel een ondraaglijk lijden voor dieren. Wij moeten stoppen met het uitvoeren van dierproeven.
Voordat ik deze stelling op correcte wijze kan behandelen, moet ik eerst vaststellen wat het begrip 'dierproeven' inhoudt. Een kleine zoektocht op google leidt mij al vrij snel naar de website van de rijksoverheid. Daar vindt ik vervolgens de wet op dierproeven waarin het volgende te lezen is:

1. Voor de toepassing van het bij of krachtens deze wet bepaalde wordt onder dierproef of proef verstaan: het geheel van handelingen, dat ten aanzien van een levend gewerveld dier, dan wel een levend ongewerveld dier van een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen soort, wordt uitgevoerd met het doel:
a. sera, vaccins, diagnostica of andere medische, veterinaire of biologische zelfstandigheden te produceren of te controleren, of biologische ijkingen uit te voeren,
b. toxicologisch of farmacologisch onderzoek te verrichten,
c. zwangerschap, ziekelijke of andere lichamelijke toestanden of lichamelijke kenmerken van mensen of dieren of overeenkomstige toestanden of kenmerken van planten te herkennen of op te sporen, anders dan in de uitoefening van de diergeneeskunde op het betrokken dier,
d. kennis van het menselijke of dierlijke lichaam, of handvaardigheid in het verrichten van ingrepen daarop, te verschaffen of te ontwikkelen, of
e. een antwoord te verkrijgen op een wetenschappelijke vraag,
voor zover redelijkerwijs moet worden aangenomen dat daardoor het dier ongerief kan worden berokkend, of waarvan het beoogde of mogelijke gevolg de geboorte is van een dier dat ongerief ondergaat.

Empathie dicteert ons per direct te stoppen met dierproeven. Het feit dat wij als mens een dier leed berokkenen is vanuit een empathisch perspectief onacceptabel.
De stelling zou vanuit deze optiek ontkracht zijn. Maar is hiermee de discussie afgedaan? Besluiten wij te stoppen met dierproeven vanwege het ogenschijnlijk leed dat wij dieren berokkenen?
Nee, wij besluiten nochtans door te gaan met dierproeven. Uit de tweede quote van Kant volgt dat wij ons op glad ijs bevinden op het gebied van moraliteit. Ons handelen bevat legaliteit, omdat wij als mensheid dierproeven uitvoeren vanwege het belang van wetenschappelijk inzicht waarmee wij uiteindelijk hopen een dodelijke ziekte te kunnen genezen.
Aristoteles' ethiek is op dit gebied milder van aard. Hij stelt dat de deugd een midden is tussen een tekort aan moraliteit en een teveel aan moraliteit. Hieruit volgt niet dat dierproeven deugdelijk zijn; de onderliggende redenatie is dat de dierproeven leidt tot meer inzicht van een ziekte en indirect zelfs tot genezing van een ziekte. Besluiten wij te gaan stoppen met dierproeven, dan is per definitie een fractie van de mensheid ten dode opgeschreven. Wij kunnen enkel het lijden van deze mensen verzachten, maar vroeg of laat zullen zij komen te overlijden direct of indirect aan de medische complicaties die voortvloeien uit een ziekte.

Onze hooggestemde ambities gaan pas spelen nadat de aardse zijn vervuld. Als hechting en empathie inderdaad fundamenteel zijn, doen we er goed aan ze in uiteenzettingen over de menselijke aard een ereplaats te geven. Ook is er geen reden om aan te nemen dat deze vermogens alleen bij mensen voorkomen. Ze zijn te verwachten bij elk warmbloedig schepsel met haar, tepels en zweetklieren - onderdeel van de definitie van een zoogdier.
Frans de Waal: Een tijd voor Empathie, pagina 83.

Laat ik eens op verdiepende wijze kijken naar de grond van onze afwijzing jegens het fenomeen dierproeven: empathie. Daarom heb ik besloten eerst te beginnen met een quote dat afkomstig is uit een boek dat is geschreven door een hoogleraar psychologie, Frans de Waal, die veel onderzoek heeft gedaan naar empathie bij apen.
Dan nu de stelling: Is empathie een ethisch correct uitgangspunt om de discussie over dierproeven te gaan voeren?
Alvorens ik door ga moet ik nog een sluitende definitie opstellen van empathie. Die is als volgt: Empathie is het vermogen om de emoties van anderen te kunnen meevoelen en de situatie van anderen te begrijpen. Hieruit volgt dat empathie een universeel biologisch fenomeen is dat in mindere of meerdere mate voorkomt bij alle hogere klassen van het dierenrijk en dat dit een van de redenen is waarom wij een goede band hebben met onze huisdieren. Huisdieren geven kleur aan ons leven; zij bieden troost wanneer wij ons verdrietig voelen en zij maken ons gelukkig wanneer wij ons goed voelen.
Het zijn de denkbeelden die wij associëren met dierproeven van waaruit wij een oordeel vormen dat de oorzaak is voor onze afkeur jegens dierproeven. Empathie speelt hierin een grote rol. Wij voelen letterlijk op psychologische wijze mee met het lijden dat een wetenschapper veroorzaakt bij een onschuldig schepsel. Dat leed wordt des te groter wanneer wij diezelfde denkbeelden gaan invullen met ons eigen huisdier. Niemand die dan nog voor dierproeven is; afgezien van enkele individuen die ofwel een psychopathologie hebben vanwege het ontbreken van empathie of zelf een dergelijke ziekte onder de leden hebben. Want het eigen lijden is nog altijd de sterkste drijfveer voor verandering.
Het blijft echter een feit dat wij dierproeven enkel afkeuren vanuit de optiek van empathie omdat het lijden van dieren te dichtbij komt; het heeft een subjectief kader gekregen. Een voorwaarde voor een ethisch uitgangspunt is van objectiviteit; het vergelijken van onderwerpen en het bereiken van gelijkwaardigheid. Empathie is hiermee in conflict en is daarom een verkeerd uitgangspunt. Deze stelling is hiermee ontkracht.

Het ontkrachten van de vorige stelling levert echter wel een probleem op. Het primaire uitgangspunt is ontkracht, waardoor er geen mogelijkheid meer bestaat voor het voeren van een discussie op basis van empathie, wat toch de voornaamste bron van veroordeling is t.a.v. dierproeven. Als empathie een incorrect uitgangspunt is, wat is dan wel een correct uitgangspunt voor deze discussie?
Laat ik eerst eens kijken naar de essentie van de ethische facetten binnen deze discussie: Dierproeven veroorzaken leed. Dit leed wordt veroorzaakt door mensen en moet derhalve stoppen, want ieder moreel integer mens veroordeeld het veroorzaken van pijn bij een levend dier.
Waarom veroordelen wij het veroorzaken van pijn vanuit een moreel perspectief? Is het een kwestie van gelijkwaardigheid tussen mens en dier? Zijn mens en dier gelijkwaardig? Zo ja, zijn alle dieren gelijkwaardig?
Als wij vanuit de optiek van gelijkwaardigheid gaan redeneren, dan zitten wij eveneens met een probleem. Vanuit de biologie wordt elk dier als uniek beschouwd. Niet alleen vanwege de anatomische verschillen, maar ook vanuit het optiek van bewustzijn.'Hogere' diersoorten zoals zoogdieren hebben een compleet ander bewustzijn dan 'lagere' diersoorten zoals insecten; hierdoor hebben de hogere diersoorten een andere beleving van experimenten. Dit zou een goed uitgangspunt kunnen zijn: hoe ervaart een dier het experiment?

Ervaring vereist bewustzijn; bewustzijn is inherent aan een complex begrip, waarvan ik mij verder afzijdig hou om de filosofische facetten hiervan te belichten binnen de kaders van deze essay. Vanuit de biologie zijn er aanwijzingen gevonden dat bewustzijn afkomstig is uit het limbisch systeem wat bestaat uit een viertal hersendelen (Amygdala, Gyrus Cinguli, Thalamus en Hippocampus) die elk ook samengestelde structuren zijn met diverse biologische functies die ik niet verder zal behandelen.
Dit zijn overigens enkel hersenstructuren die voorkomen in de voorhersenen; 'lagere' diersoorten zoals insecten hebben niet eens een voorhersen, zij hebben enkel een primitieve vorm van hersenen.
Dan ga ik nu een stap verder richting het kwantificeren van leed, want daar gaat het tenslotte om bij dierproeven: het is moreel niet acceptabel om een dier te laten lijden.
Vanuit een biologisch perspectief is leed louter het activeren van pijnprikkels. De oorzaak laat ik achterwege, want dat is geheel afhankelijk van de aard van het onderzoek (hypothetisch gezien bestaan er zelfs onderzoeken waarbij er geen sprake is van het berokkenen van leed). Ervaringen zijn echter ook van belang in het lijden; dit impliceert dat enkel dieren die een vorm hebben van geheugen meer lijden. Naast het huidige leed waarbij de pijnprikkels worden geactiveerd, ervaart het dier ook meer leed doordat het (meer) bewust is van de situatie waarin het zich verkeerd.

Het bovenstaande zou pleiten voor dierproeven waarbij meer gebruikt wordt gemaakt van 'lagere' diersoorten en minder van 'hogere' diersoorten. Helaas vereist het grootste deel van wetenschappelijk onderzoek het gebruik van 'hogere' diersoorten, omdat de te onderzoeken biologische structuren/fysiologische mechanismen niet bestaan in 'lagere' diersoorten.
Dan zijn wij eigenlijk weer terug bij af: waarom blijven wij dierproeven uitvoeren, terwijl deze leed veroorzaken waarbij uiteindelijk ook dieren worden opgeofferd in de naam van wetenschap?
In feite maken wij als mensheid/samenleving de keuze om enkele dieren op te offeren in de veronderstelling dat hierdoor uiteindelijk grote groepen mensen zullen worden geholpen of misschien zelfs helemaal genezen van hun ziekte. Dat kan op diverse manieren gebeuren vanwege de diversiteit van dierproeven. Sommige experimenten dienen ter verdieping van de biologische kennis van de pathogenese ('hoe ontwikkeld zich een ziekte?). Andere experimenten dienen voor het testen van de effectiviteit van een medicijn. Het moment dat in dit stadium dierproeven worden uitgevoerd bestaat er een kans dat er een daadwerkelijk medicijn wordt gevonden tegen een ziekte, wat uiteindelijk alleen maar goed is voor ons als mensheid. Wij maken de keuze onder het idee dat het lijden van enkele dieren leidt tot het veiligstellen van de toekomst van de mensheid.

Dan ga ik nu deze onpopulaire vraag stellen: willen wij dit wel?
De huidige stand van wetenschap is bereikt door vele opofferingen; waaronder veel dieren. Het heeft geleid tot de huidige stand van medische wetenschap, waardoor wij allerlei complexe ziekten hebben overwonnen. Feit is echter: er bestaan nog steeds ziekten geschreven in ons DNA.
Evolutie dicteert survival of the fittest; dit gaat gepaard met het overleven van de beste genen. Kanker is niet voor niks een genetische ziekte. Sterker nog, er zijn aanwijzingen dat kanker een actieve vorm is van evolutie. Het zorgt ervoor dat enkel de mensen met de beste genen blijven leven.
Het probleem zit hem wellicht in de sociologische/antropologische facetten van ons mens-zijn. Wij zijn empathisch en hebben het beste voor met elkaar. Los van elke vorm van ideologie is het individu van mening dat ieder ander individu recht heeft om te leven (bepaalde tegengestelde ideologieën buiten beschouwing gelaten); hierdoor willen wij dat de medische wetenschap blijft ontdekken en nieuwe medicijnen blijft ontwikkelen. Hiervoor zijn helaas weer dierproeven vereist.

De oplettende lezer zal op dit punt de cirkelredenatie hebben ontdekt. De dierproeven uit het verleden hebben geleid tot nieuwe wetenschappelijke inzichten, waardoor uiteindelijk bepaalde ziekten zijn genezen. Andere ziekten die echter betrekking hebben op biologische wetmatigheden zoals evolutie zullen echter niet alleen nu, maar ook in de toekomst ontstaan. En hierdoor zullen mensen komen te overlijden, waardoor hun nabestaanden ook zullen lijden. Deze zullen oproepen tot nieuwe wetenschappelijke inzichten, zoals momenteel ook gaande is met ALS waarvoor steeds meer maatschappelijke aandacht wordt gevraagd. Ook om meer inzicht te kunnen krijgen in ALS zullen uiteindelijk dierproeven vereist zijn.
En stel nu dat wij besluiten om dierproeven ten uitvoer te brengen, waardoor ALS over 20 jaar genezen is. Wat dan? Gaan wij door met ons huidige leven?
Wij zijn momenteel de dominante diersoort van onze planeet. Maar wanneer wij op deze schaal onszelf blijven voortplanten en steeds meer druk zullen leggen op de natuur, dan zal er een tijd komen dat wij de énige diersoort van onze planeet zullen zijn. Ik heb hierover al in een eerder schrijven mijn zorgen geuit. Het klinkt wellicht raar om dit schrijven te eindigen met een impressie over een doemscenario, maar het ís in feite niet eens een rare gedachte. Als mensheid blijven wij maar ziekten bestrijden en willen wij het lijden van elkander voorkomen door geld te doneren aan wetenschappelijk onderzoek naar een ziekte. Dierproeven zijn hiervoor een effectief middel; hierdoor zullen mensen langer leven, waardoor zij/wij uiteindelijk steeds druk gaan leggen op de natuur.
De vraag aan jou mijn lezer is nu heel simpel: kunnen wij de eindigheid van ons leven accepteren?

As for me, all I know is that I know nothing, for when I don't know what justice is, I'll hardly know whether it is a kind of virtue or not, or whether a person who has it is happy or unhappy.
Socrates: The Republic.

Mijn vrienden, dank voor het lezen van dit complex en beladen schrijven. Ik wens jullie allen een hele fijne avond toe. Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof en wereldverbeteraar, Halbe!

De schaduw van ISIS - Een geschiedkundige bloemlezing

De uiteindelijke reden, het doel en het oogmerk waartoe de mensen (die van nature gesteld zijn op vrijheid en macht over anderen) zich de beperkingen opleggen waaraan zij (zoals wij zien) in de staat onderworpen zijn, is de zorg om hun eigen leven veilig te stellen, en daardoor een bevredigender bestaan te verwerven. Of met andere woorden, om te ontsnappen aan de ellendige oorlogstoestand die [...] een onvermijdelijk gevolg is van de natuurlijke hartstochten van de mensen, zolang er geen zichtbare macht bestaat die hun ontzag inboezemt, en hen door angst voor straf dwingt hun overeenkomsten na te leven en de natuurwetten in acht te nemen. - Thomas Hobbes, Leviathan pagina 129, Nederlandse vertaling door Wessel Krul.

Wanneer gebieden die veroverd worden gewoon zijn in vrijheid en volgens eigen wetten te leven, dan zijn er drie methoden om ze in bezit te houden: de eerste is ze te verwoesten, de tweede is er zelf in te gaan wonen, de derde is ze te laten leven volgens hun eigen weten, waarbij je dan in zo'n gebied belasting int en een regering aanstelt bestaande uit een klein aantal personen, die ervoor moeten zorgen dat het gebied met je bevriend blijft. Want omdat zo'n regering door de heerser is aangesteld, weet ze dat ze niet in stand kan blijven zonder zijn macht en vriendschap en dat ze alles in het werk moet stellen om hem in zijn positie te handhaven. En een stad die gewend is in vrijheid te leven, behoudt men gemakkelijker door middel van haar eigen burgers dan op welke andere manier dan ook, althans wanneer men haar niet wil verwoesten. Niccolò Machiavelli, de Heerser pagina 80, Nederlandse vertaling door Frans van Dooren.

Zoals de vaste lezers van mijn blog weten, is het zeldzaam wanneer ik twee quote's gebruik als inleiding voor mijn blog. Dat komt ofwel door de complexiteit van thema of het komt doordat de diversiteit aan uitgangspunten. Ironisch genoeg is dit thema een combinatie van beiden. Ik ga het hebben over ISIS 'Islamic State in Iraq and Syria' of IS 'Islamic State' zoals zij zichzelf tegenwoordig noemen. Wat is dit toch voor een groepering? Hoe zijn zij zo groot geworden?
Een meer belangrijke vraag: waarom zijn wij hier in Nederland bang voor deze groepering? Moeten wij überhaupt wel bang zijn voor deze groepering?

Voordat ik door ga over ISIS, ben ik genoodzaakt een zijstap te nemen richting de geschiedenis. Ik begin met een belangrijke gebeurtenis: 11 september 2001.
Iedereen die ouder is dan 14/15 jaar kan zich wel herinneren wat voor wereldschokkende gebeurtenis destijds heeft plaats gevonden. De westerse wereld, altijd gedacht vrij te zijn wordt geconfronteerd met een begrip dat angst creëert: terrorisme.
Een maand later, 7 oktober 2001 werd Afghanistan geïnvadeerd, omdat de organisatie die verantwoording heeft genomen voor de aanslagen 'Al-Quada' nauwe banden onderhield met de Taliban, een groep mensen die in zekere zin de politieke macht binnen Afghanistan representeerden. Deze groepering waren zowel aanhangers van de soennitische stroming binnen de Islam alsmede aanhangers van het salafisme, een actieve stroming binnen de Islam die geloofd in de fundamentele regels van de Islam. Er is zelfs gesteld dat volgens duitse inlichtingendiensten juist het salafisme internationaal in opkomst is, waarmee het een potentiële dreiging vormt voor de westerse wereld. Salafisme gaat niet samen met westerse vrijheden.

Afghanistan was vanuit de optiek van een staatsinrichting vrij instabiel. Het kende geen machtsstructuren meer zoals een natie; deze waren allang vernietigd in de verschillende burgeroorlogen. Dit creëerde een voedingsbodem waarop een fundamentele organisatie zoals de Taliban kon groeien. Zij verzorgden de bevolking, terwijl zij hun eigen macht probeerden te vestigen.
Zoals wij allemaal weten was dit enkel een voorbode voor het volgende land dat door Bush Sr. was bestempeld als 'het as der kwaad': Irak.
Voor achtergrondinformatie verwijs ik mijn lezer graag naar het volgende artikel op de website van De Correspondent: Het vruchtbare moeras dat Irak heet. Wat bleek? Meneer Dick Cheney, dezelfde man die aan het einde van de Irak-oorlog sprak over 'een geslaagde onderneming', had in 1994 het volgende gezegd over Irak: 'Irak bevindt zich in een zeer instabiele regio in de wereld. Als je Saddam Hoessein omver werpt, wie zet je ervoor in de plaats?'.
Ik heb geen geen behoefte om mijn tijd te verspillen over de redenen van het binnen vallen van Irak. Misschien was het een vuil politiek spel waarbij het doel was om alle olievelden veilig te stellen; misschien was het uiteindelijk toch een ideologische kwestie om Saddam Hoessein omver te werpen. Feit is: Irak is op 20 maart 2003 geïnvadeerd en sinds januari 2005 een democratie; althans, op papier.

Wat was Irak voor een land?
Het was land met een enorme etnische diversiteit, waarbij 73 tot 81% uit arabieren bestaat en 18 tot 20% koerden. Bijna 97% van de bevolking waren aanhangers van het islamitisch geloof, waarvan 60 - 65% sjiitisch en 13 - 16%% soennitisch, dit gold voornamelijk voor het arabische deel van de bevolking. Het merendeel van de Koerden zijn aanhangers van het soennitisch geloof, terwijl er sjiitische koerden zijn, alsmede aanhangers van het christelijk en zelfs enkele joden.
Het is deze heterogene bevolking dat Irak een moeilijk te besturen land maakt. Ik heb eerder geschreven over de staatsinrichting vanuit de filosofie van Thomas Hobbes als tegengesteld uitgangspunt in de scheiding van Kerk en Staat. Ook hierin sprak ik over (religieuze) vrijheid; Irak had echter voornamelijk te kampen met machtsstructuren vanuit de optiek van etniciteit.
Saddam Hoessein zag en wist dit. Nadat de monarchie omver was geworpen tijdens een revolutie had hij het politiek spel zodanig slim gespeeld dat hij vanuit de positie van generaal president is geworden en een dictatuur was geboren.

Toch wil ik nog een belangrijk punt toelichten over de machtsstructuren zoals die bestonden binnen Irak. In de westerse wereld hebben wij landen cq. naties. Deze worden vorm gegeven op basis van grenzen. Ook al zijn grenzen in de moderne globale economie een relatief ondergeschikt begrip geworden, bestaan zij toch nog steeds vanuit de optiek van soevereiniteit: het erkennen van de machtsstructuren van een natie. Met machtsstructuren bedoel ik de staatsinrichting: eerste en tweede kamer en uiteraard een monarchiale of een republikeinse structuur die uiteindelijk de soevereine macht binnen een natie bezit.
Irak werd na de omverwerping van de monarchie vrij snel bestuurt door de Ba'ath partij. Dit was geen partij die werd gestuurd door een religieuze ideologie, het was een geseculariseerde partij die ernaar streefden om een arabische staat te stichten. De oprichter van deze partij was sterk beïnvloed door het denken van socialisten zoals Karl Marx en Lenin. De twee grootste bewegingen waren de Iraakse en de Syrische stromingen, waarbij Saddam Hoessein de leider was van de Iraakse stroming en Assad de leider van Syrische stroming. Het is overigens vrij ironisch hoe de filosofie achter de Ba'ath partij progressief van aard is, terwijl uiteindelijk toch een autoritaire macht wordt gevormd onder de grootste afsplitsingen van deze politieke beweging.
Het is dankzij deze autoritaire macht binnen zowel Syrië als Irak dat heeft geleid tot een versplintering van soevereine macht. Thomas Hobbes schreef het volgende:

De grootste menselijke macht is die welke wordt samengesmeed uit de macht van zo veel mogelijk mensen bijeen, wanneer zij ermee instemmen dat deze wordt verenigd in één natuurlijke of staatsrechtelijke persoon, die overeenkomstig zijn wil over al hun macht kan beschikken, zoals bij de staatsmacht, of overeenkomstig de wil van ieder afzonderlijk, zoals bij de macht van een factie of een verbond van facties.

Saddam had in termen van machtsstructuren, de soevereine macht. Of hij verkreeg de macht, of hij dwong de macht af, maar uiteindelijk lag de macht van de Ba'ath partij in Irak bij de president. Echter is door de jaren heen een machtsstructuur ontstaan dat door expert 'stalinisme' is genoemd: centralisatie van de macht en het instellen van mechanismen voor het behoud van deze macht.
Ondanks de modernisering van Irak als staat heeft het nog altijd zijn originele stammen behoudt. Saddam Hoessein heeft hier tactisch gebruik van gemaakt door een verdeel - en heers strategie toe te passen: bepaalde stamhoofden kregen hoge functie aangeboden om zich te verzekeren van hun loyaliteit, terwijl andere stammen waarbij er werd getwijfeld aan hun loyaliteit verloren hun macht. Experts noemen dit tribalisme.
Door de combinatie van stalinisme en tribalisme is er door de decennia heen onderdrukking geweest van allerlei volkeren; de sancties die door de VN waren opgelegd na de golfoorlog verergerde deze alleen maar. Stammen die loyaal waren aan Saddam werden ontzien, waardoor stammen die als niet-loyaal werden beschouwd in staat van ernstige armoede verkeerde.

En toen was daar de Amerikaanse redding!
20 maart 2003 begonnen de Amerikanen aan operatie Iraqi Freedom. Onder het mom van het faciliteren van een verandering van regime en het in leven roepen van een democratie, waardoor onderdrukking van minderheden zou stoppen werd er begonnen met een oorlog.
Er zijn rondom de oorlog in Irak twee hele interessante artikelen te vinden op de website van instituut Clingendael die een hoop onderzoek doet m.b.t. internationale betrekkingen. Het eerste artikel die ik vond is geschreven in januari 2003, waarin een schets is gemaakt van de interne betrekkingen van Irak zoals ik die hierboven heb omschreven: Irak en de erfenis van Saddam Hoessein.
De oorlog heeft in Irak betrekkelijk kort geduurd. In een half jaar tijd was het regime gevallen en werden alle leden van de Ba'ath partij uit hun functie ontheven door een alliantie van een VN krijgsmacht, met uiteraard Amerika aan het front. Clingendael schreef hierover een rapport in oktober 2003 getiteld: Irak in de steigers. Er werd geprobeerd een gedegen document op te stellen waarin alle facetten op objectieve wijze waren onderzocht. Een interessant detail dat ik hieruit wil toelichten zijn de volgende drie quotes:

Anderen hebben het in dit verband over "wahabieten", een omschrijving die, ondanks zijn specifieke Saudi oorsprong, steeds meer als verzamelterm voor Soennitische fundamentalisten wordt gebruikt. [...]

Een mislukking van het politieke en economische wederopbouwproces in Irak zou een ramp zijn, in de eerste plaats voor de Irakezen zelf, maar ook voor de stabiliteit in de regio en in wijder verband. [...]

De verzetsgroepen die zich momenteel in de Soennitische driehoek manifesteren, omvatten meer dan allen aanhangers van het oude regime. Ook nationalisme, de Islam en de tribale erecode spelen een rol. [...]

Ondertussen is er geprobeerd op de overgebleven minimale machtsstructuren van Irak een nieuwe regering te vormen. In januari 2005 zijn er voor het eerst sinds de val van Saddam Hoessein verkiezingen gehouden, waardoor een prématuur parlement kon worden gevormd die uiteindelijk de grondwet van Irak zouden opstellen. Uiteindelijk hebben er in december 2005 verkiezingen plaats gevonden, dat leidde tot het vormen van een regering onder leiding van de Sjiiet Nouri Al-Maliki.
Ik heb helaas geen bewijs kunnen vinden voor deze stelling, maar vanuit een hypothetisch standpunt is het mogelijk dat het feit dat een Sjiiet de premier is geworden, soennitische rebellen het hier niet mee eens waren. Feit is: 2006, de periode nadat Al-Maliki is verkozen tot premier, is het jaar geweest dat sektarisch geweld toenam en dat er werd gesproken over een burgeroorlog in Irak.

Wat gebeurde er? Een man genaamd Al-Zarqawi, een jordaanse salafist, had in oktober 2004 wereldkundig gemaakt met zijn netwerk van islamisten trouw te zweren aan Osama Bin Laden, zoals te lezen is in dit nieuwsbericht. Islamisten zijn overigens aanhangers van een politieke ideologie die stellen dat een natie moet worden geregeerd volgens de wetten van de Islam; een kenmerkend voorbeeld die aanhangers zijn deze ideologie is de moslimbroederschap. Het spreekt voor zich dat het een vrij fundamentele beweging is, dat botst met de westerse ideologieën zoals vrijheid in de breedste zin van het woord.
Hun soennitische beweging is in 2000 opgericht onder de naam Tawhid wal Jihad en hoewel hun ideologie gelijkwaardig was met die van Al-Qaida, wilden zij geen alliantie met hun aangaan. In 2002 echter, toen de oorlog in Afghanistan in volle gang, vluchtten zij naar het noorden van Irak en besloot formeel een alliantie te sluiten met Al-Quada onder de noemer Al-Qaida in Irak of afgekort AQI. De constante aanwezigheid van een westerse krijgsmacht gaf hun motivatie om te strijden, want zij zagen deze als de vijand van de Islam. Het is vermoedelijk deze beweging waarnaar wordt verwezen in de quote over 'wahabieten'. Er is namelijk geen duidelijke overeenstemming bereikt tussen de noemer 'wahabiet' en 'salafist' en binnen westerse media worden deze vaak met elkaar verward, juist vanwege de onduidelijkheid m.b.t. deze begrippen.
Gedurende de strijd in Irak door de westerse krijgsmacht tegen alle verschillende groeperingen, werd uiteindelijk Al-Zarqawi op 6 juni 2006 gedood tijdens een luchtaanval. Helaas zoals vaker het geval is in dergelijke organisaties werd hij direct vervangen. Deze man, Abu Ayub al-Masri, vormde de Islamic State of Iraq afgekort als ISI en benoemde Abdullah Rashid al-Baghdadi tot leider van deze organisatie.

In navolging van de bovenstaande quote's heeft de internationale gemeenschap helaas weinig gedaan aan de wederopbouw van Irak. In plaats van het zoeken naar soennitische contacten en zoals eerder gesteld het verwijderen van Ba'ath leden uit elke vorm van overheidsinstantie, woekerde de onvrede zich voort. Het feit dat Saddam Hoessein een soenniet was, zorgde ervoor dat veel leden van de Ba'ath partij eveneens soennitisch waren. En de opkomst van rebellen waarvan AQI/ISI een voorname bedreiging vormde, eveneens soennitisch, gooide enkel meer olie op het vuur, waardoor er tijdelijk een burgeroorlog ontstond met sektarische randjes waarbij soennitische en sjiitische groeperingen elkaar gingen bestrijden op basis van ideologie i.p.v. een conflict op basis van macht.
Ironisch genoeg werd de strijd op een dergelijke onmenselijke wijze bestreden, voornamelijk door AQI/ISI die al destijds berucht stonden om hun brutale werkwijze, waarbij men het niet schuwde om gevangenen te onthoofden, dat bepaalde gematigde soennitische groeperingen besloten zich af te splitsen. Hierdoor verloren zij veel macht en aanhang. De intensivering van de strijd in 2007, waarbij Amerika besloot een extra troepenmacht te sturen die de opkomst van diverse rebellengroepen de kop zou indrukken werd bijna de doodsteek voor ISI. Deze strijd duurde voort tussen 2008 en 2010, waarbij ISI steeds verder werd gemarginaliseerd.
Totdat Abu Bakr al-Baghdadi in 2010 aantrad als leider van ISI en tegenwoordig ook bekend staat als een van de leiders van ISIS. Hij besloot toen de hoeveelheid operaties te verminderen en in zekere zin tijdelijk terug te trekken om op kracht te komen. In de ogen van de westerse strijdmachten was ISI zo goed als verslagen en werd er geen actieve strijd meer gevoerd tegen hun. Daarbij was er al lang van tevoren het politieke mandaat dat alle Amerikaanse strijdmachten in 2011 uit Irak zouden vertrekken. Dat gebeurde dan ook, waardoor ISI vrij spel kreeg in Irak om nieuwe aanslagen te plegen op de sjiitische regering.

Lente 2011
In de westerse media worden de grootschalige protesten door de bevolking van allerlei Arabische landen benoemd als de Arabische Lente. Het begon met een man genaamd Tarek al-Tayeb Mohamed Bouazizi die zichzelf in brand stak op 17 december 2010 als protest tegen de Tunesische regering. Hierop volgend ontstond er een nationale protestactie van de Tunesische bevolking, dat uiteindelijk leidde tot het ontslag van de president van Tunesië. Hierdoor is deze gebeurtenis veelal bestempeld als de Tunesische Revolutie.
Deze nationale roep om vrijheid van een bevolking dat decennialang onderdrukt is door diens leider leidde tot een internationale oproep tot vrijheid binnen de Arabische wereld. In januari 2011 begonnen de protesten in Egypte op grootschalige wijze, hoewel de protestacties zich voornamelijk concentreerden in Caïro en Alexandrië. Echter werden deze protestacties op grove wijze geschonden door de inzet van regeringstroepen, zowel politie alsmede militaire werden opgeroepen om de protesten te stoppen.
Het lukte de regering echter niet om de controle te krijgen over de situatie, waarop president Mubarak besloot zijn ontslag aan te bieden.
Het vermoeden bestaat dat door dit succes, de Syrische bevolking eveneens gemotiveerd werden om te gaan protesteren. Helaas werden, net als in Egypte, ook hier de mensenrechten van de protesteerders geschonden door de inzet van regeringstroepen. Echter durfde Assad verder te gaan Mubarak, waarbij in maart 2011 protestacties op bloedige wijze werden gestopt en tientallen mensen waren overleden, voornamelijk aan de kant van de burgerij, maar ook enkele politieagenten.

Waarom heeft de internationale gemeenschap niks gedaan in Syrië?
In tegenstelling tot Saddam Hoessein, had Assad internationale vrienden waaronder Poetin. De VN stond machteloos, omdat elk VN-mandaat ongeldig werd verklaard d.m.v. een veto-stem door Rusland. Daarnaast stond China ook niet te juichen met een internationale interventie, omdat zij ook de voorkeur hebben dat het accent van macht bij de staat ligt.
Zoals in de quote van Thomas Hobbes geschreven staat, kiezen mensen voor onderwerping en inperking van hun vrijheid als zij op die manier gewaarborgd zijn van een enigszins normaal bestaan. Dit is het geval met de machtsstructuren zoals die heden ten daagse bestaan in Rusland en China en voordat de Arabische Lente aantrad, eveneens Syrië.
De opkomst van protestacties creëerde een druk op de machtspositie van Assad. En zoals geschreven staat in de tweede quote besloot hij niet te gaan voor het behoud, maar voor vernietiging en op die manier het behouden van zijn machtspositie. Hij besloot dan ook gedurende het jaar 2011 het leger in te zetten om te strijd aan te gaan tegen de rebellen, wat resulteerde in extreem veel burgerslachtoffers.
Instituut Clingendael schreef zelfs:

Het is de hoogste tijd dat het Vrije Syrische Leger van wapens wordt voorzien. Dit leger is in feite een netwerk van nationalistische en meer seculier georiënteerde brigades en wordt door het Westen beschouwd als de betrouwbaarste rebellengroepering.

Voor de geïnteresseerde lezer is het volledig artikel hier te vinden.
Maar helaas bleef Rusland elke vorm van VN-interventie blokkeren, waardoor de uitkomst compleet onberekenbaar is.

Het moderne Syrië is nooit een echte natie geweest, het is enkel een reliek van het Ottomaanse rijk waarvan het sinds de 16e eeuw onderdeel van heeft uitgemaakt en dat vervolgens ten onder ging gedurende de eerste wereldoorlog. Zoals in dit artikel te lezen is, hebben de fransen en de britten na de overwinning in 1919 de macht gekregen over de geografische locatie dat ooit Syrië was. Vervolgens zijn er grenzen getrokken door allerlei volkeren heen, wat uiteraard leidde tot spanningen.
Ik vermoed dat de machthebbers geen kenners waren van Hobbes' politieke filosofie, anders hadden zij geweten dat het opstellen van grenzen zonder na te denken over de bevolking problemen met zich mee brengt. Het feit dat meerdere volkeren moeten leven onder één leider impliceert een complexe machtsstructuur; of er moet sprake zijn van één enkele soevereine macht of er moet een democratie zijn waarbij elk volk wordt vertegenwoordigd in de eerder benoemde complexe machtsstructuur.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat Syrië daarna diverse keren 'slachtoffer' is geweest van diverse coupe's, waarvan de laatste de meest succesvolle is geweest: de Ba'ath coup van 1963. Vanaf 1970 zou Syrië worden bestuurd door Hafez Al-Assad, die in 2000 is opgevolgd door zijn zoon Bashar Al-Assad.

Inval van ISI in Syrië.
In juli 2012 heeft ISI heeft een nieuwe operatie aangekondigd: Breaking Walls, waarbij het hun doel is om de regering van Al-Maliki definitie om te gooien. Helaas had dit niet het gunstige effect, waardoor er in april 2013 een nieuwe aankondiging wordt gedaan: ISI gaat opereren in Syrië en veranderd dan ook zijn naam naar Islamic State in Iraq and Syrië, afgekort als ISIS.
ISIS wilt dan ook een alliantie sluiten met het Al-Nusra Front voor hun operaties in Syrië, maar de huidige leider van Al-Qaida Ayman al-Zawahiri wilt dit niet. Hierop volgend heeft ISIS op zelfstandige wijze strijd geleverd in Syrië, mét succes.
Ondertussen had de burgeroorlog van Syrië een sektarisch tintje gekregen. Na het bloedige jaar 2011 zijn in 2012 enkele groeperingen een actieve rol gaan spelen in de oorlog tegen Assad. Ging het in 2011 vooral om de oorlog tegen Assad, in 2012 zijn rebellengroepen gevormd die vechten vanuit hun religieuze ideologie, niet vanuit hun sociale ideologie, voor het Syrische volk. Zo is het Al-Nusra Front, een Al-Qaida geallieerde beweging, al sinds januari 2012 actief in Syrië, zoals hier te lezen is.
Er wordt zelfs gesuggereerd dat Assad blij was met het feit dat rebellengroepen aan het radicaliseren waren. Dit zou namelijk moeten leiden tot het kiezen tussen twee kwaden: Assad of islamitische rebellengroepen. Deze tactiek zou verder zijn uitgewerkt door het vrijlaten van Al-Qaida kopstukken, zoals te lezen is in dit artikel. Andere bronnen stellen zelfs dat 2012 een belangrijk jaar is voor ofwel de EU of de volledige internationale gemeenschap om op te treden tegen Assad. Ik quote uit dit artikel het volgende:

Syrië ligt in de achtertuin van de EU en is belangrijk voor de stabiliteit in de regio. Een nog grotere vertraging van steun kan leiden tot een oncontroleerbare situatie waarbij gewapende groeperingen – al dan niet door het buitenland gefinancierd- de overhand zullen krijgen, met grote consequenties voor de buurlanden. Het gebrek aan steun, het gevoel van wanhoop, de enorme materiële en immateriële schade die het regime nog kan aanrichten, kunnen leiden tot explosieve situaties. Hoe langer het regime nog aanblijft, hoe groter de mate van vernieling en plundering en hoe groter de prijs die later betaald zal moeten worden voor de wederopbouw.

Het is moeilijk vast te stellen wat de tijdslijnen zijn, maar in april 2013 verschijnt een artikel in de media, geschreven door instituut Clingendael getiteld: wapenleveranties aan rebellen Syrië nodig voor vrede.
Het is eveneens mogelijk dat ISIS ook door instituut Clingendael niet werd beschouwd als een potentiële dreiging. In een ander artikel is te lezen dat ISIS in 2011 uit 1000 tot 2000 strijders bestond en dat deze in 2014 was gegroeid naar minimaal 6000 strijders. Ervan uitgaande van een groei van 1000 tot 2000 strijders per jaar kan ervan worden uitgegaan dat ISIS in 2013 uit 3000 tot 5000 strijders bestond. Dit zijn kleine getallen in vergelijking met de vele tienduizenden manschappen van andere rebellengroepen zoals het 'Free Syrian Army'. Dit is overigens helemaal niks vergeleken met de grootte van het Syrische leger dat naar schatting nog steeds uit minimaal 200000 mensen bestaat.

ISIS
Waar ISIS tot heden enkel een rebellengroep is geweest, besloot de leider Abu Bakr al-Baghdadi dat ISIS een nieuw doel moest krijgen. Zij zouden een soennitische staat stichten in Irak en Syrië onder het mandaat van een kalifaat, waarbij de staatsinrichting wordt bepaald door de sharia. Het spreekt voor zich dat dit de meest fundamentele vorm van staatsinrichting is. Saoedi-Arabië is een theocratische monarchie i.e. de staatsinrichting wordt uitgevoerd volgens het fundamentele islamitisch model. Daarnaast is er een grote aanhang van het wahabisme/salafisme aanwezig in Saoedi-Arabië, wat de theocratische monarchie enkel verstevigd.
Er wordt overigens gesuggereerd dat hiermee eveneens een bakermat is gecreëerd voor de ontwikkeling van fundamenteel-extremistische organisaties zoals ISIS. Ik nodig mijn lezer uit om naar deze link te gaan en de podcast te luisteren vanaf 15:00.
Een ander interessant feit dat te horen is in deze podcast, maar ook in een ander interview wordt gesteld, is het feit dat er nog een hoop onduidelijk is over ISIS. Er is geen daadwerkelijke empirische data verkrijgbaar dat het mogelijk maakt om harde statements te maken over de omvang van ISIS. Het suggereert zelfs, mede vanwege de aanwezigheid van ISIS op twitter, dat ISIS groter lijkt dan het daadwerkelijk is.

ISIS heeft een aantrekkingskracht, omdat het zowel een zeer simpele ideologie uitdraagt, alsmede dat het strijdt voor een groepering (soennitisch) die jarenlang onderdrukt is geweest door een democratische overmacht (sjiitisch). Daarnaast voelen zij zich gesteund in hun streed tegen het westen vanuit hun salafistische/wahabitische ideologie. Sterker nog, in een artikel dat recentelijk is gepubliceerd door Instituut Clingendael wordt er gesteld dat IS deels een grotere oorlog tussen sjiieten en soennieten omvat.
Wat rest mij nu nog hierover te zeggen? Is ISIS een bedreiging voor de westerse wereld? Ja, in zekere zin wel. Het gedachtegoed van ISIS kan niet worden verbonden met het moderne leven dat wij doorgaans leiden in de westerse wereld. Ter vergelijking: de Ba'ath partij was een arabische socialistische partij, die veel inspiratie heeft gehaald uit het socialistisch cq. communistisch model volgens Lenin. Dat betekent niet dat deze partij de beste optie is voor de arabische wereld, maar het is een beter alternatief dan ISIS die lijkt te gaan voor onderdrukking van de bevolking en op die manier diens macht te vestigen in een jasje van een bepaalde religieuze stroming (soennitische islam). Hoewel zij inderdaad in essentie soennitisch zijn, is dit niet de grondslag voor hun handelen. Hun handelen komt voornamelijk voort uit de diverse machtsstructuren, voortkomend uit de recentelijke geschiedenis en de ontwikkelingen die zich het afgelopen decennium hebben afgespeeld in Irak en Syrië. Het feit dat zelfs Saoedi-Arabië met argusogen naar ISIS kijkt is al een belangrijk detail dat het uitdragen van een salafistische/wahabitische stroming in combinatie met een burgeroorlog (twee burgeroorlogen als je Irak ook meerekent met Syrië) soms kan leiden tot zeer onvoorspelbare bewegingen.
Moeten wij hier in Nederland bang zijn voor ISIS? Absoluut niet, het is volstrekt irrationeel om als burger bang te worden voor deze organisatie. Het is in essentie een terroristische organisatie, dat maakt het een bedreiging voor westerse constituties. Toch zijn er voldoende middelen die dienen ter bescherming van deze constituties. Zolang deze middelen blijven bestaan en gehandhaafd heeft de burger niks te vrezen van ISIS. Ook al zijn er schijnbaar hier in Nederland jongeren die zich aangetrokken voelen tot ISIS en wordt in ons land nog steeds het terrorismedreigingsniveau gesteld op substantieel, zolang wij als samenleving op redelijke wijze met elkaar kunnen leven ontnemen wij als samenleving de voedingsbodem weg voor radicalisering.

Terrorisme is tenslotte niks meer dan ontwrichting van samenlevingen. En vuur kan je niet met vuur bestrijden, dat moet je in de maatschappelijke zin van het woord met water bestrijden door het dialoog aan te gaan met elkaar. In Syrië en Irak kan dit niet vanwege een combinatie van machtsstructuren onder de noemer van een ideologie. Wij als ontwikkeld westers land moeten het voorbeeld laten zien aan dergelijke landen dat wij wél het dialoog met elkaar aan kunnen gaan.

Mijn vrienden, dank voor het lezen van deze blog! Toen ik begon met het schrijven had ik niet verwacht dat het zo groot zou worden, ik kan dan ook wel stellen dat dit mijn langste blog tot nu toe is geweest, wat echt niet mijn intentie was haha. Het ergste is nog dat ik nog veel meer te schrijven heb over ISIS, er is zoveel te vinden hierover. Mijn lezers kunnen binnenkort een tweede (kortere!) blog van mij verwachten.
Ik wens jullie allen een hele fijne dag toe en een dikke knuffel van jullie wereldverbeteraar, Halbe!