maandag 1 augustus 2011

Geld - de paradox van menselijke ontwikkeling

Wanneer dus de mensen hun arbeidsproducten als waarden met elkaar in verband brengen, dan wordt dit niet gedaan omdat ze deze zaken enkel als stoffelijke omhulsels van gelijksoortige menselijke arbeid zien. Integendeel, wanneer ze bij de ruil hun uiteenlopende producten als waardenmassa's gelijkstellen, stellen ze hun verschillende soorten arbeid als menselijke arbeid aan elkaar gelijk. Ze weten dat niet, maar ze doen het.
Dergelijke vormen maken nu precies de categorieën van de burgerlijke economie uit. Het zijn maatschappelijk geldige, dus objectieve gedachtenvormen voor de productieverhoudingen van deze historisch bepaalde, maatschappelijke productiewijze, de warenproductie. Alle mystiek van de warenwereld, al het getover en het gespook waarmee de arbeidsproducten op grondslag van de warenproductie worden omneveld, verdwijnt dus zodra we onze toevlucht nemen tot andere productievormen - Karl Marx - Het kapitaal, een kritische beschouwing over de economie


Hoe waar geschreven de bovenstaande alinea's ook zijn, het veranderd niks aan de paradox waarin wij ons als mensheid bevinden. Economie is dankzij complexe formules een zelf-reproducerend systeem verworden dat zijn weergave niet kent. Het kan in theorie oneindig groeien. Wat ik echter mis is het humane element, ironisch genoeg is dit het hele fundament van de economie en diens monetair beleid.
Wij leven in een tijd van individualiteit en daar is niks mis mee, ware het niet dat het ten koste gaat van collectieve cq. sociale voorzieningen. Doordat het individu wilt groeien zal dit de groei van een ander individu weerhouden, vanwege de maximale capaciteiten van systemen. De zorg is een voorbeeld van zo'n systeem. Dankzij wetenschap zijn wij in staat om een referentiekader op te stellen van waaruit wij gezondsheidszorg kunnen aanbieden. Vervolgens gaan zorgverzekeraars met deze informatie aan de slag en stellen zij d.m.v. diverse criteria vast welke zogenaamde ziektepakketten rendabel zijn en welke te duur zouden zijn om te worden vergoed.

Het is onethisch verantwoord mensen zorg te onthouden omdat dit teveel collectief geld zou kosten

En toch gebeurd dit elke dag in ons zorgsysteem, dat primair door onze politiek wordt gereguleerd. Ironisch eigenlijk als je nagaat dat de politiek in deze situatie niks meer is dan een pop dat danst via de touwtjes die worden getrokken door zogenaamde adviseurs die vaststellen welke zorgpakketten collectief moeten worden aanbesteed.
Ik vraag me werkelijk af hoeveel bestuurders van de grotere zorgverzekeraars verdienen. Dan doel ik dus op bestuurders van bedrijven als Univé (zónder winstoogmerk? Yeah right!), Achmea en Ohra. Toegegeven, al deze bedrijven kunnen een prachtige PR maken. Helaas is PR niks meer dan het opwerpen van een schijn en het perspectief centreren op de zogenaamde pluspunten van een bedrijf.
Hoe is het mogelijk dat de zogenaamde arbeid die een bestuurder uitvoert en het geld dat deze persoon verdiend in zo een schuine verhouding staat tot de arbeid dat wordt uitgevoerd door mensen die vele grotere verantwoordelijkheden dragen zoals artsen?

Voor een individu om te kunnen groeien, moet deze mogelijkheden verkrijgen. Wij leven in een tijd waarin deze mogelijkheden per definitie worden weggenomen door de economische consensus van deze tijd. De waardering voor een object danwel handeling staat in ons huidige tijdperk niet meer in normale verhoudingen tot de werkelijke waardering die een object danwel handeling zou moeten verkrijgen.
Het kapitalisme begint een plafond te bereiken, een plafond dat wordt veroorzaakt door het overvloed aan mensen die ieder hun eigen individuele wensen hebben voor wat betreft diens persoonlijke ontwikkeling. Dat is het goedrecht van ieder individu, diens persoonlijke vrijheden. Maar dezelfde persoonlijke vrijheden worden in ons huidige tijdperk misbruikt door mensen die over macht beschikken. En deze macht wordt verkregen door de hoeveelheden financiële middelen waarover het individu beschikt.

Geld is in het huidige tijdperk de paradox van menselijke ontwikkelingen. Een individu dat over geen geld beschikt zal niet in staat zijn om zichzelf te ontwikkelen, terwijl een individu dat over grote hoeveelheden geld beschikt wél in staat zal zijn om zichzelf op diverse gebieden te ontplooien. Hoe paradoxaal wil je het hebben!? De grote ironie is dat ieder individu meewerkt aan de instandhouding van dit systeem, simpelweg omdat er geen alternatief voor bestaat. Het kapitalisme is het toppunt van persoonlijke ontplooiing en individuele vrijheden en geen enkel individu zal dit systeem willen opgeven indien een alternatief systeem een beperking inhoudt van deze persoonlijke ontplooiing en individuele vrijheden.
Een onethische oplossing zou dan zijn om een globale geboortebeperking in te stellen, maar wederom tast dit de individuele vrijheden aan van het individu. En aldoende blijft het systeem zichzelf reproduceren -
En moge alles breken, wat aan onze waarheden breken- kan! Menig huis valt er nog te bouwen - Friedrich Nietzsche - Aldus Sprak Zarathoestra

Mensen, ik wens ieder een hele fijne week toe!
Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe

2 opmerkingen:

  1. Leo van de Vorst3 augustus 2011 om 17:55

    Halbe,

    Een leuke blog die je aan het denken zet, complimenten!

    Zelf ben ik een paradoxaal denker (google maar eens op Sturing en Ruimte) en vraag me af of meervoudig kijken nieuwe inzichten geeft voor dit complexe vraagstuk.

    Individuen houden vaak collectieve zaken in stand, waar niemand nog blij mee is. Ik merk het zelf in organisaties rondom een teveel aan regels en procedures, maar economisch is het inderdaad niet anders.

    Waarom zijn we niet kritischer in wat we collectief willen en kunnen met elkaar?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Leo,

    Ik heb inderdaad direct gegoogled op sturing & ruimte toen ik jouw reactie las en het klinkt ontzettend interessant! Nooit geweten dat er zoiets bestaat als "paradoxaal denken". Het lijkt me eerlijk gezegd vrij lastig, omdat je in staat moet zijn op een hele abstracte manier te denken en toch de essentie van het te analyseren onderwerp in goede bewoordingen moet kunnen vatten. Maar uitdagend zal het vast wel zijn!

    Om antwoord te geven op jouw laatste vraag, denk ik dat je dan toch weer terug zal moeten gaan naar het individu. Ik mag zelf graag de nodige psychologisch getinte blogs schrijven en mijn idee is indien er een collectieve verandering moet plaatsvinden, ieder individu hieraan moet meewerken. En iedere verandering is per definitie eng, laat staan de (on)mogelijkheid of ieder individu wel optimaal in staat zal zijn om een eigen bijdrage te leveren aan de verandering.

    Daarnaast denk ik juist dat mensen sommige ideeën niet volledig hebben doordacht en dat sommige mensen ook niet weten of zij wel bewust zijn van de implicaties indien een bepaald idee collectief zou worden ingevoerd.
    Ik ben het absoluut met je eens dat organisaties dynamischer kunnen werken indien ieder individu kritisch zou nadenken hoe de organisatie op collectief niveau zou kunnen groeien. Maar dan zou je naar mijn idee moeten beginnen bij de directeur cq. leidinggevende. Deze moet namelijk primair wel een aanleiding geven danwel zijn/haar persoon aansturen en aansporen voor het denken op een ander niveau.

    Het grappige is dat ik dit ook merk bij mij op mijn werk. Ik ben een typische denker die een situatie/onderwerp uit diverse perspectieve kan bekijken en analyseren en dat zorgt ervoor dat ik soms heel creatief uit de hoek kan komen en dat wordt op mijn werk bijzonder gewaarweerd. Dus dat toont al aan dat creaviteit wel daadwerkelijk in organisaties worden gewaarweerd, indien het ook een daadwerkelijk positief effect heeft!

    Wellicht dat daar dan weer de crux in zit? Dat mensen niet bekend zijn of het gewilde effect van en bepaald idee kan worden behaald? Een persoon in een organisatie moet naar mijn idee een doel hebben wilt hij/zij een idee ten uitvoer brengen. Om dit doel te bereiken moet er een effect worden bereikt en het mag voor zichzelf spreken dat het bereiken van dit effect soms gewoonweg onmogelijk is door de beperking van mogelijkheden/middelen binnen een organisatie, al dan wel of niet gekoppeld aan financiële mogelijkheden/doelstellingen.

    Bedankt voor deze leuke reactie, Leo!
    Met vriendelijke groeten, Halbe

    BeantwoordenVerwijderen