Een terugkerend fenomeen waarmee menig persoon mee te maken krijgt in het leven - het concept van het maken van keuzes en de invloed hiervan op ons gedrag in het heden. Het is vreemd en in zekere zin zelfs contradictoir hoe wij ons leven reflecteren op de gemaakte keuzes uit het verleden.
Sinds vorige week zit ik wederom met een hoop gedachten in mijn hoofd, soms houden ze mij 's nachts wakker en soms raak ik er gewoon gefrustreerd van. Deze gedachten komen voort uit een mogelijke toekomst zoals ik die voor mijzelf zag, enkele jaren geleden. Het is bijzonder, eigenlijk is het bijna een wet des levens dat het leven nooit zal lopen zoals jij dat als individu had verwacht. De reden hiervan ligt naar mijns inzien in het concept van keuzes - de mogelijkheid om een zekere hoeveelheid aan invloed uit te oefenen op ons leven.
De ironie zit hem echter in het feit dat wij soms geen mogelijkheid hebben, dat de keuze die wij moeten maken in zekere zin opgelegd krijgen. Het klinkt vrij bizar en eigenlijk ontkom je dan niet aan een implementatie van een hogere macht in het concept van keuzes.
Wat houdt het eigenlijk in, een keuze maken? Hoe is het mogelijk dat sommige keuzes zo groot zijn waardoor de invloed op ons leven soms ontzagwekkend groter is dan wij hadden voorzien? Is het maken van een keuze niks meer dan het bepalen welke afslag op het pad des levens wordt betreden of houdt het maken van een keuze veel meer in?
Spijt is een essentieel gevoel om rekening te houden. Al vroeger hebben wij hiermee leren om te gaan, wanneer wij moesten kiezen tussen twee lekkernijen. Snoepje A zag er lekkerder uit dan snoepje B, dus dan wilde je snoepje A. Maar zodra je tot de ontdekking komt dat snoepje B lekkerder is dan snoepje A zal je spijt hebben dat je deze smaaksensatie altijd heb moeten missen.
Gelukkig zijn wij in staat om optimaal te relativeren als het aankomt op spijt, anders zouden wij nooit in staat zijn om keuzes te kunnen maken. Toch doen wij dit uiteindelijk met een achterliggende gedachte, zoals Aristoteles het verwoordde door uit te gaan van een teleologie in de natuur, een doelmatigheid.
Het is deze doelmatigheid dat zowel de drijvende kracht is achter de dynamiek als de ontzagwekkende implicaties van het maken van een keuze. Want wij denken een keuze te maken om een bepaald doel te bereiken, maar soms worden wij behoorlijk bedonderd door diezelfde keuze. Dan blijkt opeens dat wij toch niet zoveel inzicht hadden in die situatie en dat de gemaakte keuze de verkeerde was. En dan komt spijt om te hoek kijken, wat frusterend is dat toch!? Wat zou het leven toch makkelijk zijn als wij keuzes konden maken zonder spijt te ervaren.
Het is dankzij deze keuzes en de daarbijopvolgende gevoelens van spijt dat wij worden gevormd door onze ervaringen.
Het is de kunst om te differentiëren tussen deze ervaringen indien een situatie zich voordoet dat een mate van overeenkomsten bevat met een vorige situatie om uiteindelijk in de nieuwe situatie een keuze te maken dat secundair wordt bepaald door het ontstane of afwezige gevoel van spijt dat wel of niet is voortgekomen uit de vorige situatie.
Echter is het allemaal afhankelijk van de hoeveelheid overeenkomsten tussen de oude en de nieuwe situatie - pas bij een adequate hoeveelheid overeenkomsten zal de opgedane ervaring in de oude situatie voldoende waarde hebben bij het bepalen van het maken van de goede keuze. Zoals Kierkegaard het al zei: "de échte herhaling zoals wij dit ervaren bestaat niet".
En dat mijn vrienden maakt het concept van keuzes een net zo ingewikkeld als frusterend fenomeen, want die spijt zal altijd blijven hangen. Aldus besluiten wij met de uitspraak des levens: "Het enige dat ik weet, is dat ik niks weet" - Socrates.
Mensen, ik wens ieder een hele fijne avond toe!
Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten