De schaduw van ISIS - Een geschiedkundige bloemlezing

De uiteindelijke reden, het doel en het oogmerk waartoe de mensen (die van nature gesteld zijn op vrijheid en macht over anderen) zich de beperkingen opleggen waaraan zij (zoals wij zien) in de staat onderworpen zijn, is de zorg om hun eigen leven veilig te stellen, en daardoor een bevredigender bestaan te verwerven. Of met andere woorden, om te ontsnappen aan de ellendige oorlogstoestand die [...] een onvermijdelijk gevolg is van de natuurlijke hartstochten van de mensen, zolang er geen zichtbare macht bestaat die hun ontzag inboezemt, en hen door angst voor straf dwingt hun overeenkomsten na te leven en de natuurwetten in acht te nemen. - Thomas Hobbes, Leviathan pagina 129, Nederlandse vertaling door Wessel Krul.

Wanneer gebieden die veroverd worden gewoon zijn in vrijheid en volgens eigen wetten te leven, dan zijn er drie methoden om ze in bezit te houden: de eerste is ze te verwoesten, de tweede is er zelf in te gaan wonen, de derde is ze te laten leven volgens hun eigen weten, waarbij je dan in zo'n gebied belasting int en een regering aanstelt bestaande uit een klein aantal personen, die ervoor moeten zorgen dat het gebied met je bevriend blijft. Want omdat zo'n regering door de heerser is aangesteld, weet ze dat ze niet in stand kan blijven zonder zijn macht en vriendschap en dat ze alles in het werk moet stellen om hem in zijn positie te handhaven. En een stad die gewend is in vrijheid te leven, behoudt men gemakkelijker door middel van haar eigen burgers dan op welke andere manier dan ook, althans wanneer men haar niet wil verwoesten. Niccolò Machiavelli, de Heerser pagina 80, Nederlandse vertaling door Frans van Dooren.

Zoals de vaste lezers van mijn blog weten, is het zeldzaam wanneer ik twee quote's gebruik als inleiding voor mijn blog. Dat komt ofwel door de complexiteit van thema of het komt doordat de diversiteit aan uitgangspunten. Ironisch genoeg is dit thema een combinatie van beiden. Ik ga het hebben over ISIS 'Islamic State in Iraq and Syria' of IS 'Islamic State' zoals zij zichzelf tegenwoordig noemen. Wat is dit toch voor een groepering? Hoe zijn zij zo groot geworden?
Een meer belangrijke vraag: waarom zijn wij hier in Nederland bang voor deze groepering? Moeten wij überhaupt wel bang zijn voor deze groepering?

Voordat ik door ga over ISIS, ben ik genoodzaakt een zijstap te nemen richting de geschiedenis. Ik begin met een belangrijke gebeurtenis: 11 september 2001.
Iedereen die ouder is dan 14/15 jaar kan zich wel herinneren wat voor wereldschokkende gebeurtenis destijds heeft plaats gevonden. De westerse wereld, altijd gedacht vrij te zijn wordt geconfronteerd met een begrip dat angst creëert: terrorisme.
Een maand later, 7 oktober 2001 werd Afghanistan geïnvadeerd, omdat de organisatie die verantwoording heeft genomen voor de aanslagen 'Al-Quada' nauwe banden onderhield met de Taliban, een groep mensen die in zekere zin de politieke macht binnen Afghanistan representeerden. Deze groepering waren zowel aanhangers van de soennitische stroming binnen de Islam alsmede aanhangers van het salafisme, een actieve stroming binnen de Islam die geloofd in de fundamentele regels van de Islam. Er is zelfs gesteld dat volgens duitse inlichtingendiensten juist het salafisme internationaal in opkomst is, waarmee het een potentiële dreiging vormt voor de westerse wereld. Salafisme gaat niet samen met westerse vrijheden.

Afghanistan was vanuit de optiek van een staatsinrichting vrij instabiel. Het kende geen machtsstructuren meer zoals een natie; deze waren allang vernietigd in de verschillende burgeroorlogen. Dit creëerde een voedingsbodem waarop een fundamentele organisatie zoals de Taliban kon groeien. Zij verzorgden de bevolking, terwijl zij hun eigen macht probeerden te vestigen.
Zoals wij allemaal weten was dit enkel een voorbode voor het volgende land dat door Bush Sr. was bestempeld als 'het as der kwaad': Irak.
Voor achtergrondinformatie verwijs ik mijn lezer graag naar het volgende artikel op de website van De Correspondent: Het vruchtbare moeras dat Irak heet. Wat bleek? Meneer Dick Cheney, dezelfde man die aan het einde van de Irak-oorlog sprak over 'een geslaagde onderneming', had in 1994 het volgende gezegd over Irak: 'Irak bevindt zich in een zeer instabiele regio in de wereld. Als je Saddam Hoessein omver werpt, wie zet je ervoor in de plaats?'.
Ik heb geen geen behoefte om mijn tijd te verspillen over de redenen van het binnen vallen van Irak. Misschien was het een vuil politiek spel waarbij het doel was om alle olievelden veilig te stellen; misschien was het uiteindelijk toch een ideologische kwestie om Saddam Hoessein omver te werpen. Feit is: Irak is op 20 maart 2003 geïnvadeerd en sinds januari 2005 een democratie; althans, op papier.

Wat was Irak voor een land?
Het was land met een enorme etnische diversiteit, waarbij 73 tot 81% uit arabieren bestaat en 18 tot 20% koerden. Bijna 97% van de bevolking waren aanhangers van het islamitisch geloof, waarvan 60 - 65% sjiitisch en 13 - 16%% soennitisch, dit gold voornamelijk voor het arabische deel van de bevolking. Het merendeel van de Koerden zijn aanhangers van het soennitisch geloof, terwijl er sjiitische koerden zijn, alsmede aanhangers van het christelijk en zelfs enkele joden.
Het is deze heterogene bevolking dat Irak een moeilijk te besturen land maakt. Ik heb eerder geschreven over de staatsinrichting vanuit de filosofie van Thomas Hobbes als tegengesteld uitgangspunt in de scheiding van Kerk en Staat. Ook hierin sprak ik over (religieuze) vrijheid; Irak had echter voornamelijk te kampen met machtsstructuren vanuit de optiek van etniciteit.
Saddam Hoessein zag en wist dit. Nadat de monarchie omver was geworpen tijdens een revolutie had hij het politiek spel zodanig slim gespeeld dat hij vanuit de positie van generaal president is geworden en een dictatuur was geboren.

Toch wil ik nog een belangrijk punt toelichten over de machtsstructuren zoals die bestonden binnen Irak. In de westerse wereld hebben wij landen cq. naties. Deze worden vorm gegeven op basis van grenzen. Ook al zijn grenzen in de moderne globale economie een relatief ondergeschikt begrip geworden, bestaan zij toch nog steeds vanuit de optiek van soevereiniteit: het erkennen van de machtsstructuren van een natie. Met machtsstructuren bedoel ik de staatsinrichting: eerste en tweede kamer en uiteraard een monarchiale of een republikeinse structuur die uiteindelijk de soevereine macht binnen een natie bezit.
Irak werd na de omverwerping van de monarchie vrij snel bestuurt door de Ba'ath partij. Dit was geen partij die werd gestuurd door een religieuze ideologie, het was een geseculariseerde partij die ernaar streefden om een arabische staat te stichten. De oprichter van deze partij was sterk beïnvloed door het denken van socialisten zoals Karl Marx en Lenin. De twee grootste bewegingen waren de Iraakse en de Syrische stromingen, waarbij Saddam Hoessein de leider was van de Iraakse stroming en Assad de leider van Syrische stroming. Het is overigens vrij ironisch hoe de filosofie achter de Ba'ath partij progressief van aard is, terwijl uiteindelijk toch een autoritaire macht wordt gevormd onder de grootste afsplitsingen van deze politieke beweging.
Het is dankzij deze autoritaire macht binnen zowel Syrië als Irak dat heeft geleid tot een versplintering van soevereine macht. Thomas Hobbes schreef het volgende:

De grootste menselijke macht is die welke wordt samengesmeed uit de macht van zo veel mogelijk mensen bijeen, wanneer zij ermee instemmen dat deze wordt verenigd in één natuurlijke of staatsrechtelijke persoon, die overeenkomstig zijn wil over al hun macht kan beschikken, zoals bij de staatsmacht, of overeenkomstig de wil van ieder afzonderlijk, zoals bij de macht van een factie of een verbond van facties.

Saddam had in termen van machtsstructuren, de soevereine macht. Of hij verkreeg de macht, of hij dwong de macht af, maar uiteindelijk lag de macht van de Ba'ath partij in Irak bij de president. Echter is door de jaren heen een machtsstructuur ontstaan dat door expert 'stalinisme' is genoemd: centralisatie van de macht en het instellen van mechanismen voor het behoud van deze macht.
Ondanks de modernisering van Irak als staat heeft het nog altijd zijn originele stammen behoudt. Saddam Hoessein heeft hier tactisch gebruik van gemaakt door een verdeel - en heers strategie toe te passen: bepaalde stamhoofden kregen hoge functie aangeboden om zich te verzekeren van hun loyaliteit, terwijl andere stammen waarbij er werd getwijfeld aan hun loyaliteit verloren hun macht. Experts noemen dit tribalisme.
Door de combinatie van stalinisme en tribalisme is er door de decennia heen onderdrukking geweest van allerlei volkeren; de sancties die door de VN waren opgelegd na de golfoorlog verergerde deze alleen maar. Stammen die loyaal waren aan Saddam werden ontzien, waardoor stammen die als niet-loyaal werden beschouwd in staat van ernstige armoede verkeerde.

En toen was daar de Amerikaanse redding!
20 maart 2003 begonnen de Amerikanen aan operatie Iraqi Freedom. Onder het mom van het faciliteren van een verandering van regime en het in leven roepen van een democratie, waardoor onderdrukking van minderheden zou stoppen werd er begonnen met een oorlog.
Er zijn rondom de oorlog in Irak twee hele interessante artikelen te vinden op de website van instituut Clingendael die een hoop onderzoek doet m.b.t. internationale betrekkingen. Het eerste artikel die ik vond is geschreven in januari 2003, waarin een schets is gemaakt van de interne betrekkingen van Irak zoals ik die hierboven heb omschreven: Irak en de erfenis van Saddam Hoessein.
De oorlog heeft in Irak betrekkelijk kort geduurd. In een half jaar tijd was het regime gevallen en werden alle leden van de Ba'ath partij uit hun functie ontheven door een alliantie van een VN krijgsmacht, met uiteraard Amerika aan het front. Clingendael schreef hierover een rapport in oktober 2003 getiteld: Irak in de steigers. Er werd geprobeerd een gedegen document op te stellen waarin alle facetten op objectieve wijze waren onderzocht. Een interessant detail dat ik hieruit wil toelichten zijn de volgende drie quotes:

Anderen hebben het in dit verband over "wahabieten", een omschrijving die, ondanks zijn specifieke Saudi oorsprong, steeds meer als verzamelterm voor Soennitische fundamentalisten wordt gebruikt. [...]

Een mislukking van het politieke en economische wederopbouwproces in Irak zou een ramp zijn, in de eerste plaats voor de Irakezen zelf, maar ook voor de stabiliteit in de regio en in wijder verband. [...]

De verzetsgroepen die zich momenteel in de Soennitische driehoek manifesteren, omvatten meer dan allen aanhangers van het oude regime. Ook nationalisme, de Islam en de tribale erecode spelen een rol. [...]

Ondertussen is er geprobeerd op de overgebleven minimale machtsstructuren van Irak een nieuwe regering te vormen. In januari 2005 zijn er voor het eerst sinds de val van Saddam Hoessein verkiezingen gehouden, waardoor een prématuur parlement kon worden gevormd die uiteindelijk de grondwet van Irak zouden opstellen. Uiteindelijk hebben er in december 2005 verkiezingen plaats gevonden, dat leidde tot het vormen van een regering onder leiding van de Sjiiet Nouri Al-Maliki.
Ik heb helaas geen bewijs kunnen vinden voor deze stelling, maar vanuit een hypothetisch standpunt is het mogelijk dat het feit dat een Sjiiet de premier is geworden, soennitische rebellen het hier niet mee eens waren. Feit is: 2006, de periode nadat Al-Maliki is verkozen tot premier, is het jaar geweest dat sektarisch geweld toenam en dat er werd gesproken over een burgeroorlog in Irak.

Wat gebeurde er? Een man genaamd Al-Zarqawi, een jordaanse salafist, had in oktober 2004 wereldkundig gemaakt met zijn netwerk van islamisten trouw te zweren aan Osama Bin Laden, zoals te lezen is in dit nieuwsbericht. Islamisten zijn overigens aanhangers van een politieke ideologie die stellen dat een natie moet worden geregeerd volgens de wetten van de Islam; een kenmerkend voorbeeld die aanhangers zijn deze ideologie is de moslimbroederschap. Het spreekt voor zich dat het een vrij fundamentele beweging is, dat botst met de westerse ideologieën zoals vrijheid in de breedste zin van het woord.
Hun soennitische beweging is in 2000 opgericht onder de naam Tawhid wal Jihad en hoewel hun ideologie gelijkwaardig was met die van Al-Qaida, wilden zij geen alliantie met hun aangaan. In 2002 echter, toen de oorlog in Afghanistan in volle gang, vluchtten zij naar het noorden van Irak en besloot formeel een alliantie te sluiten met Al-Quada onder de noemer Al-Qaida in Irak of afgekort AQI. De constante aanwezigheid van een westerse krijgsmacht gaf hun motivatie om te strijden, want zij zagen deze als de vijand van de Islam. Het is vermoedelijk deze beweging waarnaar wordt verwezen in de quote over 'wahabieten'. Er is namelijk geen duidelijke overeenstemming bereikt tussen de noemer 'wahabiet' en 'salafist' en binnen westerse media worden deze vaak met elkaar verward, juist vanwege de onduidelijkheid m.b.t. deze begrippen.
Gedurende de strijd in Irak door de westerse krijgsmacht tegen alle verschillende groeperingen, werd uiteindelijk Al-Zarqawi op 6 juni 2006 gedood tijdens een luchtaanval. Helaas zoals vaker het geval is in dergelijke organisaties werd hij direct vervangen. Deze man, Abu Ayub al-Masri, vormde de Islamic State of Iraq afgekort als ISI en benoemde Abdullah Rashid al-Baghdadi tot leider van deze organisatie.

In navolging van de bovenstaande quote's heeft de internationale gemeenschap helaas weinig gedaan aan de wederopbouw van Irak. In plaats van het zoeken naar soennitische contacten en zoals eerder gesteld het verwijderen van Ba'ath leden uit elke vorm van overheidsinstantie, woekerde de onvrede zich voort. Het feit dat Saddam Hoessein een soenniet was, zorgde ervoor dat veel leden van de Ba'ath partij eveneens soennitisch waren. En de opkomst van rebellen waarvan AQI/ISI een voorname bedreiging vormde, eveneens soennitisch, gooide enkel meer olie op het vuur, waardoor er tijdelijk een burgeroorlog ontstond met sektarische randjes waarbij soennitische en sjiitische groeperingen elkaar gingen bestrijden op basis van ideologie i.p.v. een conflict op basis van macht.
Ironisch genoeg werd de strijd op een dergelijke onmenselijke wijze bestreden, voornamelijk door AQI/ISI die al destijds berucht stonden om hun brutale werkwijze, waarbij men het niet schuwde om gevangenen te onthoofden, dat bepaalde gematigde soennitische groeperingen besloten zich af te splitsen. Hierdoor verloren zij veel macht en aanhang. De intensivering van de strijd in 2007, waarbij Amerika besloot een extra troepenmacht te sturen die de opkomst van diverse rebellengroepen de kop zou indrukken werd bijna de doodsteek voor ISI. Deze strijd duurde voort tussen 2008 en 2010, waarbij ISI steeds verder werd gemarginaliseerd.
Totdat Abu Bakr al-Baghdadi in 2010 aantrad als leider van ISI en tegenwoordig ook bekend staat als een van de leiders van ISIS. Hij besloot toen de hoeveelheid operaties te verminderen en in zekere zin tijdelijk terug te trekken om op kracht te komen. In de ogen van de westerse strijdmachten was ISI zo goed als verslagen en werd er geen actieve strijd meer gevoerd tegen hun. Daarbij was er al lang van tevoren het politieke mandaat dat alle Amerikaanse strijdmachten in 2011 uit Irak zouden vertrekken. Dat gebeurde dan ook, waardoor ISI vrij spel kreeg in Irak om nieuwe aanslagen te plegen op de sjiitische regering.

Lente 2011
In de westerse media worden de grootschalige protesten door de bevolking van allerlei Arabische landen benoemd als de Arabische Lente. Het begon met een man genaamd Tarek al-Tayeb Mohamed Bouazizi die zichzelf in brand stak op 17 december 2010 als protest tegen de Tunesische regering. Hierop volgend ontstond er een nationale protestactie van de Tunesische bevolking, dat uiteindelijk leidde tot het ontslag van de president van Tunesië. Hierdoor is deze gebeurtenis veelal bestempeld als de Tunesische Revolutie.
Deze nationale roep om vrijheid van een bevolking dat decennialang onderdrukt is door diens leider leidde tot een internationale oproep tot vrijheid binnen de Arabische wereld. In januari 2011 begonnen de protesten in Egypte op grootschalige wijze, hoewel de protestacties zich voornamelijk concentreerden in Caïro en Alexandrië. Echter werden deze protestacties op grove wijze geschonden door de inzet van regeringstroepen, zowel politie alsmede militaire werden opgeroepen om de protesten te stoppen.
Het lukte de regering echter niet om de controle te krijgen over de situatie, waarop president Mubarak besloot zijn ontslag aan te bieden.
Het vermoeden bestaat dat door dit succes, de Syrische bevolking eveneens gemotiveerd werden om te gaan protesteren. Helaas werden, net als in Egypte, ook hier de mensenrechten van de protesteerders geschonden door de inzet van regeringstroepen. Echter durfde Assad verder te gaan Mubarak, waarbij in maart 2011 protestacties op bloedige wijze werden gestopt en tientallen mensen waren overleden, voornamelijk aan de kant van de burgerij, maar ook enkele politieagenten.

Waarom heeft de internationale gemeenschap niks gedaan in Syrië?
In tegenstelling tot Saddam Hoessein, had Assad internationale vrienden waaronder Poetin. De VN stond machteloos, omdat elk VN-mandaat ongeldig werd verklaard d.m.v. een veto-stem door Rusland. Daarnaast stond China ook niet te juichen met een internationale interventie, omdat zij ook de voorkeur hebben dat het accent van macht bij de staat ligt.
Zoals in de quote van Thomas Hobbes geschreven staat, kiezen mensen voor onderwerping en inperking van hun vrijheid als zij op die manier gewaarborgd zijn van een enigszins normaal bestaan. Dit is het geval met de machtsstructuren zoals die heden ten daagse bestaan in Rusland en China en voordat de Arabische Lente aantrad, eveneens Syrië.
De opkomst van protestacties creëerde een druk op de machtspositie van Assad. En zoals geschreven staat in de tweede quote besloot hij niet te gaan voor het behoud, maar voor vernietiging en op die manier het behouden van zijn machtspositie. Hij besloot dan ook gedurende het jaar 2011 het leger in te zetten om te strijd aan te gaan tegen de rebellen, wat resulteerde in extreem veel burgerslachtoffers.
Instituut Clingendael schreef zelfs:

Het is de hoogste tijd dat het Vrije Syrische Leger van wapens wordt voorzien. Dit leger is in feite een netwerk van nationalistische en meer seculier georiënteerde brigades en wordt door het Westen beschouwd als de betrouwbaarste rebellengroepering.

Voor de geïnteresseerde lezer is het volledig artikel hier te vinden.
Maar helaas bleef Rusland elke vorm van VN-interventie blokkeren, waardoor de uitkomst compleet onberekenbaar is.

Het moderne Syrië is nooit een echte natie geweest, het is enkel een reliek van het Ottomaanse rijk waarvan het sinds de 16e eeuw onderdeel van heeft uitgemaakt en dat vervolgens ten onder ging gedurende de eerste wereldoorlog. Zoals in dit artikel te lezen is, hebben de fransen en de britten na de overwinning in 1919 de macht gekregen over de geografische locatie dat ooit Syrië was. Vervolgens zijn er grenzen getrokken door allerlei volkeren heen, wat uiteraard leidde tot spanningen.
Ik vermoed dat de machthebbers geen kenners waren van Hobbes' politieke filosofie, anders hadden zij geweten dat het opstellen van grenzen zonder na te denken over de bevolking problemen met zich mee brengt. Het feit dat meerdere volkeren moeten leven onder één leider impliceert een complexe machtsstructuur; of er moet sprake zijn van één enkele soevereine macht of er moet een democratie zijn waarbij elk volk wordt vertegenwoordigd in de eerder benoemde complexe machtsstructuur.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat Syrië daarna diverse keren 'slachtoffer' is geweest van diverse coupe's, waarvan de laatste de meest succesvolle is geweest: de Ba'ath coup van 1963. Vanaf 1970 zou Syrië worden bestuurd door Hafez Al-Assad, die in 2000 is opgevolgd door zijn zoon Bashar Al-Assad.

Inval van ISI in Syrië.
In juli 2012 heeft ISI heeft een nieuwe operatie aangekondigd: Breaking Walls, waarbij het hun doel is om de regering van Al-Maliki definitie om te gooien. Helaas had dit niet het gunstige effect, waardoor er in april 2013 een nieuwe aankondiging wordt gedaan: ISI gaat opereren in Syrië en veranderd dan ook zijn naam naar Islamic State in Iraq and Syrië, afgekort als ISIS.
ISIS wilt dan ook een alliantie sluiten met het Al-Nusra Front voor hun operaties in Syrië, maar de huidige leider van Al-Qaida Ayman al-Zawahiri wilt dit niet. Hierop volgend heeft ISIS op zelfstandige wijze strijd geleverd in Syrië, mét succes.
Ondertussen had de burgeroorlog van Syrië een sektarisch tintje gekregen. Na het bloedige jaar 2011 zijn in 2012 enkele groeperingen een actieve rol gaan spelen in de oorlog tegen Assad. Ging het in 2011 vooral om de oorlog tegen Assad, in 2012 zijn rebellengroepen gevormd die vechten vanuit hun religieuze ideologie, niet vanuit hun sociale ideologie, voor het Syrische volk. Zo is het Al-Nusra Front, een Al-Qaida geallieerde beweging, al sinds januari 2012 actief in Syrië, zoals hier te lezen is.
Er wordt zelfs gesuggereerd dat Assad blij was met het feit dat rebellengroepen aan het radicaliseren waren. Dit zou namelijk moeten leiden tot het kiezen tussen twee kwaden: Assad of islamitische rebellengroepen. Deze tactiek zou verder zijn uitgewerkt door het vrijlaten van Al-Qaida kopstukken, zoals te lezen is in dit artikel. Andere bronnen stellen zelfs dat 2012 een belangrijk jaar is voor ofwel de EU of de volledige internationale gemeenschap om op te treden tegen Assad. Ik quote uit dit artikel het volgende:

Syrië ligt in de achtertuin van de EU en is belangrijk voor de stabiliteit in de regio. Een nog grotere vertraging van steun kan leiden tot een oncontroleerbare situatie waarbij gewapende groeperingen – al dan niet door het buitenland gefinancierd- de overhand zullen krijgen, met grote consequenties voor de buurlanden. Het gebrek aan steun, het gevoel van wanhoop, de enorme materiële en immateriële schade die het regime nog kan aanrichten, kunnen leiden tot explosieve situaties. Hoe langer het regime nog aanblijft, hoe groter de mate van vernieling en plundering en hoe groter de prijs die later betaald zal moeten worden voor de wederopbouw.

Het is moeilijk vast te stellen wat de tijdslijnen zijn, maar in april 2013 verschijnt een artikel in de media, geschreven door instituut Clingendael getiteld: wapenleveranties aan rebellen Syrië nodig voor vrede.
Het is eveneens mogelijk dat ISIS ook door instituut Clingendael niet werd beschouwd als een potentiële dreiging. In een ander artikel is te lezen dat ISIS in 2011 uit 1000 tot 2000 strijders bestond en dat deze in 2014 was gegroeid naar minimaal 6000 strijders. Ervan uitgaande van een groei van 1000 tot 2000 strijders per jaar kan ervan worden uitgegaan dat ISIS in 2013 uit 3000 tot 5000 strijders bestond. Dit zijn kleine getallen in vergelijking met de vele tienduizenden manschappen van andere rebellengroepen zoals het 'Free Syrian Army'. Dit is overigens helemaal niks vergeleken met de grootte van het Syrische leger dat naar schatting nog steeds uit minimaal 200000 mensen bestaat.

ISIS
Waar ISIS tot heden enkel een rebellengroep is geweest, besloot de leider Abu Bakr al-Baghdadi dat ISIS een nieuw doel moest krijgen. Zij zouden een soennitische staat stichten in Irak en Syrië onder het mandaat van een kalifaat, waarbij de staatsinrichting wordt bepaald door de sharia. Het spreekt voor zich dat dit de meest fundamentele vorm van staatsinrichting is. Saoedi-Arabië is een theocratische monarchie i.e. de staatsinrichting wordt uitgevoerd volgens het fundamentele islamitisch model. Daarnaast is er een grote aanhang van het wahabisme/salafisme aanwezig in Saoedi-Arabië, wat de theocratische monarchie enkel verstevigd.
Er wordt overigens gesuggereerd dat hiermee eveneens een bakermat is gecreëerd voor de ontwikkeling van fundamenteel-extremistische organisaties zoals ISIS. Ik nodig mijn lezer uit om naar deze link te gaan en de podcast te luisteren vanaf 15:00.
Een ander interessant feit dat te horen is in deze podcast, maar ook in een ander interview wordt gesteld, is het feit dat er nog een hoop onduidelijk is over ISIS. Er is geen daadwerkelijke empirische data verkrijgbaar dat het mogelijk maakt om harde statements te maken over de omvang van ISIS. Het suggereert zelfs, mede vanwege de aanwezigheid van ISIS op twitter, dat ISIS groter lijkt dan het daadwerkelijk is.

ISIS heeft een aantrekkingskracht, omdat het zowel een zeer simpele ideologie uitdraagt, alsmede dat het strijdt voor een groepering (soennitisch) die jarenlang onderdrukt is geweest door een democratische overmacht (sjiitisch). Daarnaast voelen zij zich gesteund in hun streed tegen het westen vanuit hun salafistische/wahabitische ideologie. Sterker nog, in een artikel dat recentelijk is gepubliceerd door Instituut Clingendael wordt er gesteld dat IS deels een grotere oorlog tussen sjiieten en soennieten omvat.
Wat rest mij nu nog hierover te zeggen? Is ISIS een bedreiging voor de westerse wereld? Ja, in zekere zin wel. Het gedachtegoed van ISIS kan niet worden verbonden met het moderne leven dat wij doorgaans leiden in de westerse wereld. Ter vergelijking: de Ba'ath partij was een arabische socialistische partij, die veel inspiratie heeft gehaald uit het socialistisch cq. communistisch model volgens Lenin. Dat betekent niet dat deze partij de beste optie is voor de arabische wereld, maar het is een beter alternatief dan ISIS die lijkt te gaan voor onderdrukking van de bevolking en op die manier diens macht te vestigen in een jasje van een bepaalde religieuze stroming (soennitische islam). Hoewel zij inderdaad in essentie soennitisch zijn, is dit niet de grondslag voor hun handelen. Hun handelen komt voornamelijk voort uit de diverse machtsstructuren, voortkomend uit de recentelijke geschiedenis en de ontwikkelingen die zich het afgelopen decennium hebben afgespeeld in Irak en Syrië. Het feit dat zelfs Saoedi-Arabië met argusogen naar ISIS kijkt is al een belangrijk detail dat het uitdragen van een salafistische/wahabitische stroming in combinatie met een burgeroorlog (twee burgeroorlogen als je Irak ook meerekent met Syrië) soms kan leiden tot zeer onvoorspelbare bewegingen.
Moeten wij hier in Nederland bang zijn voor ISIS? Absoluut niet, het is volstrekt irrationeel om als burger bang te worden voor deze organisatie. Het is in essentie een terroristische organisatie, dat maakt het een bedreiging voor westerse constituties. Toch zijn er voldoende middelen die dienen ter bescherming van deze constituties. Zolang deze middelen blijven bestaan en gehandhaafd heeft de burger niks te vrezen van ISIS. Ook al zijn er schijnbaar hier in Nederland jongeren die zich aangetrokken voelen tot ISIS en wordt in ons land nog steeds het terrorismedreigingsniveau gesteld op substantieel, zolang wij als samenleving op redelijke wijze met elkaar kunnen leven ontnemen wij als samenleving de voedingsbodem weg voor radicalisering.

Terrorisme is tenslotte niks meer dan ontwrichting van samenlevingen. En vuur kan je niet met vuur bestrijden, dat moet je in de maatschappelijke zin van het woord met water bestrijden door het dialoog aan te gaan met elkaar. In Syrië en Irak kan dit niet vanwege een combinatie van machtsstructuren onder de noemer van een ideologie. Wij als ontwikkeld westers land moeten het voorbeeld laten zien aan dergelijke landen dat wij wél het dialoog met elkaar aan kunnen gaan.

Mijn vrienden, dank voor het lezen van deze blog! Toen ik begon met het schrijven had ik niet verwacht dat het zo groot zou worden, ik kan dan ook wel stellen dat dit mijn langste blog tot nu toe is geweest, wat echt niet mijn intentie was haha. Het ergste is nog dat ik nog veel meer te schrijven heb over ISIS, er is zoveel te vinden hierover. Mijn lezers kunnen binnenkort een tweede (kortere!) blog van mij verwachten.
Ik wens jullie allen een hele fijne dag toe en een dikke knuffel van jullie wereldverbeteraar, Halbe!