Filosofisch intermezzo - Klimaatverandering als onze Apocalypse

Het is genoeg, we zijn te ver gegaan!!! De industriële revolutie heeft ons in een ongewenste situatie gebracht. We zijn door de natuur geraasd, we vernietigen onze levensbronnen. We moeten stoppen, we moeten veranderen, we moeten een ander pad kiezen, we moeten onze levens veranderen, en de manier waarop we zaken doen.
Laten we 'het menselijke tijdperk' begroeten. Laten we stoppen met de vernietiging van de aarde, van de mensheid; van ons. Laat het voor iedereen duidelijk zijn: we moeten een nieuwe houding vinden, een nieuwe cultuur, een nieuwe instelling, een nieuwe eenheid van de mensheid, voor ons voortbestaan. [...]
We zijn ons allemaal bewust van waar de mensheid naartoe gaat. We kunnen de mensheid in een betere richting krijgen, als we samenwerken. We kunnen een nieuwe religie creëren die ons allemaal samenbrengt.
Er zijn veel religies die mensen samen krijgen, maar nooit alle mensen. De verschillende goden waarin mensen geloven, scheiden de mensheid juist in groepen. Dat heeft geleid tot conflicten en zelfs oorlogen. Deze religies zijn niet duurzaam. Maar als we in de mensheid geloven, zullen we geen conflicten meer hebben, omdat we één zullen zijn. [...]
Geloven in de mensheid is een andere manier van denken. Een bewustzijn van waar we zijn en wat de aarde voor ons betekent. De noodzaak om die aarde te beschermen is een steeds grotere noodzaak geworden. De ruimtevaart heeft ons een spiegel voorgehouden. We zijn nu echt waar we zijn: op een prachtige planeet, waar we niet zonder kunnen. We zijn allemaal astronauten van het Ruimteschip Aarde. [...]
- Afscheidsbrief van Wubbo Ockels.

Deze brief was het eerste waaraan ik dacht, toen ik vanavond naar Cosmos aan het kijken was. Hoe ironisch is het dat juist astronauten, die juist verder willen gaan dan enkel planeet Aarde, vaak de mensen zijn die ons benadrukken hoe belangrijk het is om te beseffen dat wij maar 1 planeet hebben. Misschien komt het juist omdat zij verder kijken in de toekomst, dat zij de gevaren zien voor de mensheid.
De aflevering van Cosmos ging over het effect van klimaatverandering en hoe wij als mensheid deze verandering teweeg brengen door jaarlijks grote hoeveelheden CO2 in onze atmosfeer te pompen. Ik heb de discussies over klimaatverandering met grote belangstelling gevolgd. Het is echter een triest feit om te constateren hoe mensen, individuen, sceptisch zijn geworden over de vele wetenschappelijke onderzoeken die zijn gepubliceerd op dit gebied. Het voornaamste argument wat ik voornamelijk hoor is 'Als een stelletje wetenschappelijke experts het al niet eens worden met elkaar, waarom zouden wij ons dan hierover druk moeten maken?

Voordat ik hierover doorga wil ik eerst terug gaan naar de afscheidsbrief van Wubbo Ockels. Ik moet bekennen dat ik hem erg positief vind over de mensheid. Vooral de woorden 'Een bewustzijn van waar we zijn en wat de aarde voor ons betekent' vind ik prachtig ideologisch, maar de realiteit is té bitter om dit als waarheid te accepteren.
Wij leven in een egocentrisch tijdperk, individualistisch. Wij kunnen ons enkel zorgen maken over onze eigen problemen en wij kunnen al helemaal geen tijd vrij maken voor andermans problemen! Ik heb al eerder harde kritiek geuit op de moderne Nederlandse samenleving in een vorig schrijven, net als dat ik stevige kritiek heb geuit op ontwikkelingen binnen het moderne culturele sentiment van onze hedendaagse samenleving.
Ik ga al het beschrevene niet opnieuw herhalen. Nee, mijn beste lezer, ik ga nu een stap verder. Ik wil met deze blog het bewustzijn groter maken van de Apocalypse die wij zelf gaan veroorzaken (ervan uitgaande dat wij elkaar niet daarvoor hebben uitgemoord in de vorm van een derde wereldoorlog).

Ik heb een simpele vraag aan jou, mijn beste lezer: Hoe belangrijk ben jij?
Belangrijk is een betrekkelijk begrip. Als iemand dood gaat, zijn er altijd mensen die zullen lijden onder het tragische verlies. Als ik kom te overlijden, dan weet ik zeker dat mijn naaste familie en mijn vriendin moeite zullen hebben met mijn dood. Daarvoor hechten zij enorm veel waarde aan mij. De samenleving zal dit echter niet ervaren, hoogstens het bedrijf waar ik op dat moment werkzaam ben zal een rouwproces doormaken bij het plotselinge verlies van een collega.
Een individu die een belangrijke positie inneemt binnen een bedrijf is waardevol. De economische waarde die het individu bewerkstelligt is de reden waarom dat individu een mooi loon heeft. Maar bij het overlijden van dit individu, zal het bedrijf na de periode van rouw, een vervanger aannemen. Het individu en ik zullen vervagen tot een herinnering; iets dat ooit bestond, maar niet bestaat.
Dat, mijn beste lezer, laat zien waarom jij en ik relatief onbelangrijk zijn. Jij en ik zijn enkel belangrijk voor onze geliefden en vice versá. Zij bepalen jouw wereld net als jij onderdeel bent van hun wereld.
Onze wereld, onze fysieke realiteit wordt beperkt door de reikwijdte van onze 'invloedssfeer'. Deze invloedssfeer werd vroeger beperkt door de mensen die iemand kon en de contacten die een individu rijk was. Met de digitalisering is die invloedssfeer vele malen groter geworden, omdat het onderhouden van netwerken is vergemakkelijkt door netwerksites zoals LinkedIn.
Ook persoonlijke contacten worden 'efficiënter' onderhouden, omdat het makkelijker is om een berichtje achter te laten op facebook, dan persoonlijk langs te gaan.
Los van de psychologische vraagstukken in wat voor mate de digitalisering effect heeft op de sociale vaardigheden van een individu, wil ik opnieuw graag benadrukken hoe de realiteit van het individu wordt beperkt door de reikwijdte van onze invloedssfeer. Ik weet niet wat er op dit moment in Antwerpen gebeurd, ondanks dat de stad hemelsbreed ca. 80 km verwijderd is van Den Haag. Sterker nog, ik weet niet eens wat er zoals hier in Den Haag gebeurd. Mensen pretenderen een begrip te hebben van de wereld waarin zij leven, terwijl zij in werkelijkheid helemaal niks weten! Om te weten wat er in hun eigen stad gebeurd moeten zij of informeren bij hun vrienden danwel kennissen of men gaat informeren bij de vele media websites waarin men ogenschijnlijk meer informatie weet te verkrijgen over de gebeurtenissen in hun eigen stad, terwijl dit nog altijd een selectie is van alle gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden in een stad.

In de koers van de geschiedenis is onze samenleving op het punt gekomen dat wij de mogelijkheid hebben om te leven in een individualistisch ingestelde samenleving. Ieder individu heeft de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op diens omgeving. Alle maatschappelijke voorzieningen zijn toegankelijk voor elk individu en dat heeft geleid tot een zekere vorm van arrogantie. Wij zijn op het punt gekomen waarop wij onszelf belangrijk vinden. Het bovenstaande is voor vele mensen niet vanzelfsprekend. Zij gaan uit van hun realiteit in de psychologische zin van het woord, waarin zij heer en meester van hun leven zijn. Men pretendeert een begrip te hebben voor complexe zaken waar het individu een beperkte hoeveelheid kennis van heeft vernomen, waarmee het zich een mening toe-eigent over dat complexe thema.
Wubbo Ockels schreef over 'de vele religies van de mens'. Ik vraag mij af: is economie niet heden ten daagse een religie geworden?
Onze welvaart is onlosmakelijk verbonden met onze economie. Een individu die een bepaald niveau van welvaart heeft verkregen, zal deze ten alle tijden willen behouden. Sterker nog, wij streven allemaal naar verheffing van onze welvaart. Wij hebben moeite om tevreden te zijn met de welvaart die wij hebben verkregen en zodoende is het in ons belang dat onze economie groeit waarmee de welvaart van ons land groeit en tezamen met deze welvaart, de welvaart van het individu.

Hoe triest is het dan wel niet om te constateren dat wij onbewust bijdragen aan de vernietiging van onze planeet in onze drang naar welvaart. Wij zijn afhankelijk van elektriciteit. Zelfs jij, mijn lezer, leest dit op een digitale wijze. Jij verbruikt stroom terwijl jij dit leest, net als dat ik stroom gebruikt terwijl ik dit typ. Die stroom wordt nog steeds grotendeels opgewekt in energiecentra waar men fossiele brandstoffen gebruikt om elektriciteit op te wekken.
Hoe is het mogelijk dat wij in een moderne samenleving als Nederland, zo afhankelijk zijn geworden van fossiele brandstoffen? Waarom hebben wij niet decennia lang geleden geïnvesteerd in het ontwikkelen van alternatieve energiebronnen?
Vanavond lieten ze op Cosmos zien hoe twee wetenschappers, onafhankelijk van elkaar zonne-energie konden oogsten en omzetten in elektriciteit. De Franse wetenschapper August Mouchet had in 1878 een machine laten draaien op basis van zonne-energie, waarmee een pré-mature vorm van een ijsmachine werd gemaakt. Helaas kwam men vlak daarna tot de ontdekking hoe olie als energierijke stof een veel effectievere manier was om energie te verkrijgen. Het spreekt voor zich dat zijn technologie een stille dood tegemoet ging...
De tweede wetenschapper was een ingenieur genaamd Frank Schuman. Hij had in 1912/1913 op industriële schaal een experiment opgezet in Egypte, waarmee hij een machine kon laten werken op basis van zonne-energie. De machine was een pomp, waarmee hij grote hoeveelheden water kon verplaatsen en waarmee dus droge gebieden van water konden worden voorzien.
Helaas brak vlak daarna de eerste wereldoorlog uit en stierf ook zijn technologie een stille dood. Ondanks de commerciële toepassing van zonne-energie bleef de mensheid steevast gebruik maken van fossiele brandstoffen.

In onze onwetendheid, hebben wij als individu nooit stil gestaan bij de prijs die wij betalen voor onze welvaart. Wij schenken enkel aandacht aan onze simpele leventjes dat op indringende wijze wordt beïnvloedt door de politiek. En de politiek schenkt op haar beurt enkel aandacht aan de belangen van ons land en om diens individuele carriére, want ja, ook de politicus heeft uiteindelijk de drang om een hoger niveau van welvaart te behalen.
Ik vraag mij dan af: hoe dom zijn onze politici geweest toen zij de invloed van fossiele brandstoffen op onze economie lieten toenemen in plaats van verminderen?
Onze economie is zodanig ingericht dat de prijzen van fossiele brandstoffen van fundamentele invloed zijn op de 'gedragingen' van de economie. Zelfs onze overheid heeft een dergelijk belang, gezien het feit dat de accijns een substantiële bron van inkomsten zijn voor onze overheid. Onze politici denken helemaal niet na over aan gezonde toekomst van onze planeet. En niet alleen Nederlandse politici, nee elke vorm van 'klimaatdiscussie' raakt uiteindelijk overwoekerd door simplistische, aardse problematiek zoals macht, oorlog en natuurlijk de voortwoekerende economische crisis in Europa en het financiële beleid van Amerika.

Misschien ligt een gedeeltelijke verklaring in de psyche van de mens en wordt het individu verblindt door diens existentiële levensproblematiek waardoor deze uiteindelijk de verbinding met de planeet kwijtraakt. Wij zijn té snel geneigd om te kijken naar een korte-termijn visie, terwijl juist de lange-termijn uiteindelijk het belangrijkste component van een mensenleven moet worden.
Jij en ik zijn niet in staat om het scala aan wetenschappelijke literatuur te interpreteren v.w.b. de vele onderzoeken die worden gedaan naar klimaatverandering. Wat ik wel weet is dat alle alternatieve verklaringen voor de opwarming van onze planeet e.g. vulkanische uitbarstingen niet verenigbaar zijn met de schrikbarende groei van de CO2-niveaus in onze atmosfeer. En men kan verwijzen naar 'de extreme winters van de laatste twee jaren', terwijl uit alle metingen blijkt dat de algehele gemiddelde temperaturen op onze planeet steeds hoger worden.

Wat mij vooral verbaasd is dat mensen schreeuwen over een 'steeds groeiend gebrek aan bewijs', terwijl de bewijzen juist steeds vaker te vinden zijn uit de vele metingen die over onze hele planeet worden gedaan. Dat wij dergelijke veranderingen niet ervaren, is vooral te wijten aan de beperkte ervaring van onze fysieke realiteit. Veranderingen op mondiaal niveau zal niet waarneembaar voor het individu, totdat er sprake is van een gebeurtenis als direct gevolg van klimaatverandering.
Een voorbeeld is droogte waardoor oogsten zullen mislukken wat vooral voor armere landen grote gevolgen zal hebben. Dit zal uiteindelijk leiden tot grotere spanningen binnen de internationale politiek. Geografisch gunstige gebieden waar geen droogte heerst zullen opeens politieke belangen ontwikkelen, met als gevolg conflicten. De belangen van het individu komen uiteindelijk boven die van het collectief belang te staan, met alle gevolgen van dien. Het is aan ons, als ontwikkelde westerse wereld om deze toekomstige problemen voor te zijn. Die zogenaamde 'groene revolutie' heeft gefaald, gezien het feit dat er nog steeds chronisch tekort aan voedsel is. Nu is het tijd voor een nieuwe revolutie, de 'energie revolutie'. Door het toepassen van groene energie kan de landbouwsector een nieuwe impuls krijgen én draagt het bij aan vermindering van de uitstoot van CO2. De tijd is nu voor verandering! Doen wij dit niet, dan God helpe ons, want wij geven dan een dode planeet door aan onze kinderen...

Mijn vrienden, dank voor het lezen van deze blog! Geen diepgaande filosofie deze keer, maar een oproep voor het vergroten van ons bewustzijn. Wij moeten écht eens aan onze toekomst gaan denken, willen wij onze mooie planeet doorgeven aan onze kinderen. Wij kunnen het ons niet meer permitteren om onze oogkleppen te sluiten. Het wordt tijd voor een mentaliteitsverandering. Wij leven allemaal op ruimteschip Aarde.
Ik wens jullie allen nog een hele fijne avond toe. Een dikke knuffel van jullie wereld-verbeteraar, Halbe!