Filosofisch intermezzo - Het begrip Europa

Iets als waar beschouwen is een gebeurtenis in ons verstand die op objectieve gronden kan berusten, maar in de geest van wie het oordeel uitspreekt ook subjectieve oorzaken vereist. Wanneer het oordeel voor iedereen geldig is, voorzover hij maar met rede begaafd is, is de grond ervan objectief toereikend, en heet als-waar-beschouwen ervan overtuiging. Als het alleen een grond heeft in het bijzondere karakter van het subject, noemen we het als-waar-beschouwen overtuigdheid.
Overtuigdheid is louter schijn, omdat de grond voor het oordeel dat uitsluitend in het subject ligt, als objectief wordt beschouwd. Daarom heeft zo'n oordeel ook alleen privé-geldigheid, en kan het als-waar-beschouwen ervan niet worden meegedeeld. [...]
Ik kan alleen datgene beweren d.w.z. als een voor iedereen noodzakelijk geldig oordeel uitspreken, wat overtuiging bewerkstelligt. Overtuigdheid kan ik voor mezelf houden als ik me daarbij wel bevindt, maar ik kan, en mag er buiten geen geldigheid voor opeisen. [...]
Ik mag het nooit wagen te menen, zonder tenminste iets te weten, waardoor het op zich louter problematische oordeel een verbinding met de waarheid krijgt, die weliswaar niet volledig is, maar in elk geval meer dan een willekeurig verzinsel. - Immanuel Kant, Kritiek van de Zuivere Rede, Nederlandse vertaling door Boom, pagina 651 - 653.

Zoals ik eerder heb geschreven, leven wij in een land waarin de cultuur is gedegradeerd tot een verkapte vorm van nationaal-socialisme. De twee kampen, die van de onderontwikkelde moslim die mij met de dood bedreigd wanneer ik roep Allah is een leugen en de xenofoob die het liefst een nieuwe geblondeerde Hitler ziet opstaan, geheel in de trant van het Arische ras; zijn op scherpe voet met elkaar komen te staan. Gelukkig leven wij nog altijd in een samenleving die het belang van vrijheid en vrijheid van meningsuiting erkent én verdedigd.
Morgen zijn de verkiezingen voor het Europese Parlement en ik vermoed dat er een hoge opkomst zal zijn. Zoals politiek verslaggever Jos Heymans al is opgevallen, leeft er een steeds groter wordend anti-EU sentiment. Hij schrijft: Nederland is een naar land geworden. Dit sentiment wordt verder gevoed, omdat mensen het idee hebben dat de EU ondemocratisch is, zoals Matthijs Bouwman schreef in zijn column Als Europa ondemocratisch is, dan is Nederland dat ook..
Hoe interessant ik deze artikelen ook geschreven vind, ik mis nog steeds een oorzaak; een vinger die op de zere plek wordt geplaatst. Waarom kunnen mensen niet begrijpen dat Europa noodzakelijk is voor ons land? Het antwoord op deze vraag vond ik in een artikel van De Correspondent: Europa heeft haar lager opgeleiden uitgesloten.
Het is fascinerend om tot deze realisatie te komen. Vroeger was ik ook nooit pro-EU. Ik vond het raar, ik kon maar niet begrijpen waarom het zo belangrijk is en zou zijn voor ons land. Hoe meer ik mij verdiep in dergelijke complexe materie, des te groter wordt mijn begrip van Europa.

Laat ik eens beginnen met deze vraagstelling: Wat is Europa?
Europa is een unieke samenwerking tussen onafhankelijke lidstaten. Ieder land heeft zijn eigen soevereiniteit: het bepaald zijn eigen staatsinrichting en vormgeving van rechtspraak. Soevereiniteit is binnen deze context louter een machtsconstruct, waarbij iedere lidstaat cq. natie de macht heeft om zelf te bepalen hoe het zich ontwikkeld.
De wereld is echter significant veranderd t.o.v. van de originele oprichting van de EU in 1958. Waar er destijds een verbond werd opgesteld tussen zes landen, is het nu uitgegroeid tot een intensief samenwerkingsverband tussen 28 (!!!) lidstaten.
Wat wellicht de belangrijkste ontwikkeling is, is dat er langzaam maar zeker soevereiniteit van lidstaten werd afgestaan aan de EU. Er zijn mensen die dit ondemocratisch noemen; ik noem het noodzakelijk. De wereldbevolking is enorm toegenomen sinds 1958; met deze groei moet de welvaart ten alle tijde worden gewaarborgd en dat kan enkel worden bewerkstelligt met de groei en ontwikkeling van de economie van iedere lidstaat. Import - en export van goederen tussen alle lidstaten fungeerde als een belangrijke factor voor de groei van elke economie en om dit goed te kunnen reguleren was het noodzakelijk dat er op Europees niveau afspraken werden gemaakt cq. verdragen werden afgesloten waardoor de handel gewaarborgd zou worden.
Het summum hiervan is de oprichting van een economische unie; alle lidstaten zouden hun munt vervangen door een Europese munt. Dit zou allerlei gunstige effecten hebben op de economieën van alle lidstaten. In de eerste instantie had het ook daadwerkelijk een gunstig effect. De eerste paar jaren werden weliswaar gekenmerkt door een lichte recessie; dit werd echter ook ondersteunt door de zogenaamde 'internetbubbel', waardoor beurzen in 2000 plotseling zware verliezen te kampen hadden. Als samenleving hadden wij de recessie destijds aangemerkt als zijnde een gevolg van de invoering van de euro, maar niemand die zichzelf de vraag stelt:
Werd de recessie niet veroorzaakt als gevolg van de uiteenspatting van de internetbubbel? En waardoor de invoering van de Euro en de recessie die hierop volgde enkel parallelle gebeurtenissen waren?

Dit is niet de plaats om deze overigens enorm interessante vraagstelling te beantwoorden. Nee, wat ik wil bereiken is dat mijn lezer een objectief oordeel gaat vormen over Europa. Nu hoor ik bijna mijn lezer schreeuwen tegen zijn beeldscherm vervloekte jongeman! Het enige wat jij schrijft is hoe geweldig Europa is, waar blijft de kritische noot?! Hoe is het godverdomme mogelijk dat die klootzakken in het Europese parlement maandelijks honderden euro's in hun zak kunnen steken zonder ook maar een vinger aan arbeid te besteden? Mijn beste lezer, ik was inderdaad van plan om op dit punt een kritische noot te laten zien.
Laat ik eerst eens beginnen met de voornaamste kritiek dat ik hoor en lees: wij pompen geld in landen die lid zijn van de EU en dat wij nooit terug zullen zien.
Het is een feit dat andere landen een incorrect economisch beleid hebben gevoerd. Bij de invoering van de euro ging men klaarblijkelijk van uit dat ieder land een verantwoord economisch beleid ging voeren. Helaas was er een diepgaande, kapitalistische crisis voor nodig, waarbij de hele economische structuur van de mondiale economie op instorten stond, voor dit wanbeleid aan het licht kwam. Noem het gerust naïviteit van de mensen die het originele plan hadden bedacht voor de oprichting van een economische unie, ik beschouw dit als inherent aan de mens. De quote die dit het beste omschrijft is afkomstig uit het werk Leviathan, geschreven door de politiek filosoof Thomas Hobbes:

Goed en kwaad zijn namen die onze begeerten en aversies aanduiden. Omdat mensen verschillen van temperament, gewoonten en overtuiging, zijn deze begeerten en aversies overal verschillend. [...] Ja, zelfs een en dezelfde mens verschilt voortdurend van mening met zichzelf, en prijst de ene maal iets (dat wil zeggen, noemt iets goed), wat hij bij een volgende gelegenheid afkeurt en slecht noemt. Hierdoor ontstaan meningsverschillen, strijd, en ten slotte oorlog, zodat de mens in de natuurstaat leeft (met andere woorden, in een toestand van oorlog), zolang als zijn individuele begeerte de maatstaf is van goed en kwaad.

Wellicht dat er mensen zijn (geweest) die hebben geprofiteerd van alle ellende dat is voortgekomen uit de benoemde 'eurocrisis'. Net als velen was ik een sympathisant van de occupy-beweging die heel tragisch een stille dood heeft gehad. Net als iedereen hoopte ik een verandering te zien in het gedrag van bankiers met diens exorbitant bonusbeleid. Helaas is niks hiervan waar... Maar dan komt nu de vraag: ligt de schuld cq. de oorzaak van de eurocrisis en van alle individuen die een rol hebben gespeeld bij de EU, of vinden wij de oorzaak terug in de mens? Ik stel dat de schuld bij de mens ligt; het individu dat zichzelf macht toeëigend en aldoende zijn eigen (maatschappelijke) positie verstevigd is in de ogen van één een huichelaar en in de ogen van een ander een succesverhaal. Oordeel zelf, ik ben van mening dat ik niet bij machte ben om hierover te oordelen. Wellicht dat ik hierover een ethisch intermezzo kan schrijven, hier is het althans niet de goede plek om erover te praten.
Afijn, dan blijft de originele propositie bestaan: 'wij pompen geld in een bodemloze put'. Wat men echter vergeet is de noodzaak van de stabiliteit van de eurozone als economische unie. Het construct is zo complex, dat geen mens hiervan een begrip kan vormen. Economie wordt nog altijd beschouwd als een gamma-wetenschap; het hanteren van grote foutenmarges bij de implementatie van een bepaald model dat functioneert als fundament van een bepaalde economie. Er zijn teveel onvoorspelbare factoren aanwezig waarmee een waarheidsgetrouwe voorspelling kon worden gedaan indien een bepaald land failliet zou gaan.
Een faillissement van de complete economische unie was wel degelijk een reëel gevaar bij het faillissement van een lidstaat. Tenslotte zijn alle economieën op een bepaald fundamenteel niveau verbonden aan elkaar, waardoor het construct als een kaartenhuis in elkaar zou storten. Dit zou onvermijdelijk hebben geleid tot maatschappelijke onrust en misschien zelfs oorlog. Dit zijn zaken waar de gemiddelde burger niet bij stilstaat wanneer het praat over de EU. Wanneer men over de EU praat, dan praat men voornamelijk over alle bureaucratie en alle 'onnodige regelgeving'. Maar met praat nooit over hetgeen dat is voorkomen met de oprichting van de EU.

De volgende kritische vraagstelling zou dan zijn: Hadden wij dan in de eerste instantie de EU niet moeten oprichten of op zijn minst niet moeten meedoen met de euro als de gevaren zo groot zijn?
Ten eerste waren de gevaren helemaal niet zo groot. Opnieuw was de verwachting dat ieder land een degelijk economisch beleid zou gaan voeren. Dat dit niet gebeurd is, heeft nu tenminste geleid tot (politieke) gewaarwording en is men aan het nadenken over mechanismen die men kan gebruiken indien er signalen zijn dat een land geen goed economisch beleid voert. In deze zin hebben wij geleerd van onze fouten en is het nu zaak om te kijken naar de toekomst; niet naar de gemaakte fouten. Dit is hetzelfde leerproces als ieder individu die een vak moet leren; zo leren wij als eenheid hoe wij de EU beter kunnen inrichten.
Ten tweede vergeet iedereen het belang van de eurozone voor onze economie; ons land heeft een open economie. Dat betekent dat wij voornamelijk inkomsten genereren op basis van diensten die betrekking hebben op import - en export van goederen. Willen wij als land ons huidige niveau van welvaart behouden én in de toekomst een betere welvaart creëren, dan zijn juist die open grenzen en onze open economie van groot belang. Onze economie groeit op basis van de handel die wij of zelf bedrijven, of doorvoeren naar andere landen in de eurozone. Het sluiten van grenzen zal enkel een vertragend zo niet negatief effect hebben op onze economie. Wij hebben al zeven jaar lang een recessie gehad, willen jullie nog langer in deze recessie blijven zitten?

Het laatste puntje is uiteraard al het geld dat wij kwijt zijn aan Europa en wat wellicht nog belangrijker is: hoe het komt dat europarlementariërs zoveel inkomsten hebben zonder dat wij daar iets van merken.
Als eerste is dit probleem gelijkwaardig aan hetgeen wij ervaren met de politici van ons eigen land. Zij krijgen een vrij riante beloning voor het werk dat zij verrichten. Maar een hoop werk dát zij verrichten, ervaren wij niet direct. Wij ervaren het enkel indirect; op basis van het beleid dat ten uitvoer wordt gebracht onder leiding van een bepaalde minister. Kunnen wij nu ook stellen dat onze politici geen danwel slecht werk leveren?
Ten tweede wordt er een hoop gedebatteerd buiten onze informatiekring om. Ik laat het politieke vraagstuk of dit verantwoord is of niet in het midden; mij gaat het enkel om de bewustwording van mensen dat de politici onze belangen vertegenwoordigen, maar dat zij eveneens kijken naar de toekomst en welke regels en wetten op europees niveau noodzakelijk zijn voor de stabiliteit van de eurozone. Ook wij zullen als natie soms water bij de wijn moeten doen. En als dat betekent dat wij soms iets meer moeten betalen voor diensten die wij niet direct ervaren, dan is iets wat wij zullen moeten accepteren. Of willen wij dan de wereld niet in dezelfde conditie doorgeven aan onze kinderen, als wij die hebben gekregen van onze ouders?

Nu kan ik begrijpen dat de lezer mij op dit punt classificeert als een eurofiel. Wat ik echter wil benadrukken en dan kom ik nu terug op de inleiding, dat hetgeen wij als waarheid accepteren, geen echte waarheid is. Ik beschouw mijzelf namelijk niet als een eurofiel; ik beschouw Europa als een noodzaak voor een toekomstig Nederland. Een land waarin wij ooit trots op kunnen zijn om te wonen; dat wij trots kunnen zijn om ons als Nederlander te benoemen. Wat is Europa meer dan enkel een psychologisch construct waarmee politici vorm proberen te geven aan de intensieve samenwerking tussen alle mensen die lid zijn van de EU? 'Europa als natie bestaat niet', zoals ik ooit schreef over de zogenaamde Europese identiteit. Het enige wat wij moeten doen is stemmen op een partij waarvan wij overtuigd zijn dat het ons een pad laat bewandelen waarmee wij een zonnige toekomst tegemoet zien.

Mijn vrienden, ik wens jullie allen een hele fijne dag toe! Het is vandaag wederom een zonnige dag, hopelijk hebben jullie ervan genoten.
Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!