Het gevaar van sociale media - De digitale schandpaal

Sociale media - het is al sinds enkele jaren een begrip geworden in onze maatschappij. Het bestaat al heel wat jaren, maar pas de laatste paar jaren begint het actueel te worden, raken meer mensen betrokken bij het gebruiken van sociale media. Facebook is in onze huidige maatschappij een begrip geworden, hyves kennen we tegenwoordig amper meer, die is (helaas) doodgebloed nadat Raymond Hyves heeft verkocht aan de TGM. Echter beginnen nu ook de gevaren van sociale media concretere vormen aan te nemen.

Naar mijn weten was het eerste 'echte' incident voorgekomen op 3 juni 2011. Toen was er een duits meisje genaamd Thessa die voor haar 16e verjaardag een grote groep vrienden had uitgenodigd. Schijnbaar stond de uitnodiging op openbaar en werd er via "mond-op-mond-reclame" (kan je hiervan nog spreken als je elkaar aanspreekt op facebook of een andersoortig sociaal medium?) doorgegeven dat er een verjaardag zou worden gevierd van een meisje genaamd Thessa.
In de uitnodiging stond namelijk ook een adres vermeld. In de eerste instantie zou je dit niet beschouwen als je een uitnodiging maakt voor vrienden, maar omdat iedereen de uitnodiging had gelezen was men en masse opgetrokken naar de desbetreffende straat.
Het meisje was ondertussen al weggevlucht, naar haar opa en oma afgaande op de berichtgeving. Maar dat weerhield mensen er niet van om alsnog erheen te gaan met de verwachting te kunnen gaan feesten. Een gezellig feestje werd het uiteindelijk niet, want alle hooggespannen verwachtingen werden niet ingewilligd. Het leidde uiteindelijk tot een rel, want al die mensen hadden spanning en sensatie verwacht en dat kregen zij niet! Dus dan gingen ze maar zelf zorgen voor die sensatie, met alle gevolgen van dien. Afgaande op de berichtgeving was het feest niet uitgelopen op een ramp. Elf mensen zouden zijn gearresteerd en de schade was nihiel.

Project X Haren was echter van een heel ander kaliber. Geïnspireerd door de gelijknamige film 'Project X', waarin een groepje jongeren een feest hebben georganiseerd dat uiteindelijk uit de hand is gelopen, heeft zich in ons landje aan de zee ook een gebeurtenis van formaat voorgedaan.
Een meisje uit Groningen die eveneens 16 jaar zou worden (goh, zit het hem wellicht in de leeftijd?) zou zij haar verjaardag vieren en zij wilde dat natuurlijk groots aanpakken. Dus had zij via facebook een evenement aangemaakt voor haar verjaardag, met daarin wederom een adres vermeld.
En net als Thessa, had Merthe blijkbaar het evenement openbaar gesteld, waardoor er binnen een mum van tijd grote hoeveelheden mensen attent werden gemaakt op een feest dat zich zou voordoen in het kleine dorpje Haren. Al gauw werd dit feest door enkele individuen bestempeld als 'Project X Haren'. Maar waar het feestje in Duitsland vrij gemoedelijk verliep, was Project X Haren uitgelopen op een ware ramp. Naar schatting waren er bij beide feesten net zoveel jongeren aanwezig. Maar in Haren ging men daadwerkelijk rellen, werden er vernielingen aangericht met een schadepost van ca. 250000 euro (!) en waren er zelfs mensen gewond geraakt, waaronder een bejaarde man die zwaargewond was geraakt toen hij met een steen op zijn hoofd werd geraakt, nota bene in zijn eigen woning.

Het is altijd interessant om een ontwikkeling als die van 'Project X Haren" te analyseren. Een hoop mensen leggen de schuld bij de media, juist omdat er enorm veel aandacht werd besteed aan dit feest en het feit dat er expliciet werd vermeld "er komt geen feest", waren mensen blijkbaar toch nieuwsgierig geworden. Ik kan me herinneren dat iemand was geïnterviewd die er was geweest. Hij kwam zelf uit Anna Paulowna, een klein dorp in Noord-Holland. Hij was dat hele eind gaan afreizen om bij dat feest aanwezig te zijn. Zijn argument was "ik had een happening verwacht, ik had dit willen bijwonen".
Deze bovenstaande situaties tonen aan dat sociale media een gevaar in zich heeft. Mensen zijn sociale dieren en wij worden aangetrokken door de gedachte om betrokken te zijn bij een sociaal fenomeen. Natuurlijk is dit afhankelijk van het individu en diens individuele motivaties om aanwezig te zijn bij een gebeurtenis als deze, maar feit is dat de ongebrijdelde vrijheid van sociale media aanleiding zijn voor gebeurtenissen als deze.

En dat is niet alles! Nee, sinds enkele dagen is nederland in de ban van een zeer ernstige gebeurtenis. in verschillende media is te zien hoe een jongen zonder enige aanleiding wordt belaagd door een groepje jongeren. In het filmpje is te zien hoe er een woordenwisseling plaatsvindt, vervolgens wordt er geduwd en daarna wordt hij geslagen en tot vier keer aan toe met volle kracht getrapt op zijn achterhoofd terwijl hij op de grond ligt.
Een misdaad als deze is vrij ernstig. Vooral het feit dat er sprake is van zinloos geweld zorgt voor een enorme commotie in de maatschappij. De laatste keer dat iemand kwam te overlijden aan zinloos geweld was Richard Nieuwenhuizen, dat was in december vorig jaar. Net een maand later worden wij als maatschappij wederom geconfronteerd met een geval van zinloos geweld. Werd vorige maand de discussie rondom voetbalgeweld op scherp gezet, evenals de gemoederen tussen diverse individuen die graag met het schuldige vingertje wijzen naar "die kutmarokkanen", richt Nederland in deze situatie zijn pijlen maar al te graag op die klootzakken die het lef hadden om iemand zo achteloos neer te slaan.

Al hoewel ik de onderliggende onderbuikgevoelens kan begrijpen en erkennen, daar ik zelf ook vechtsporten beoefen, kan ik niet begrijpen hoe mensen sociale media tegenwoordig gebruiken als een schandpaal. Dat de politie het filmpje publiekelijk maakt is begrijpelijk. Schijnbaar vorderde het onderzoek niet optimaal waardoor zij het noodzakelijk achtte om gebruik te maken van de maatschappelijke druk. Door het vrijgeven van de beelden waren zij ervan overtuigd dat het ervoor zorgt dat de jongeren zich zelf zullen aangeven bij de politie.
Het grote gevaar is dat mensen voor eigen rechter gaan spelen. Wij leven in een laveloze maatschappij die het concept van rechten enkel in een subjectief kader kan plaatsen. Er leeft blijkbaar een tendentie onder een grote laag in onze bevolking dat indien een persoon een misdaad begaat, dat de dader in kwestie diens rechten direct kwijtraakt. Ik vind dit werkelijk een walgelijke en bekrompen gedachtengang en ieder persoon dit deze ideeën uitdraagt heeft naar mijn mening een tekort aan ontwikkeling.
Ik heb hier al eerder een betoog over geschreven, maar elke keer dat ik wordt geconfronteerd met zulke ideeën blijf ik mij verbazen over mijn medemens. Is onze maatschappij zo laag gezonken in zijn infantiliteit dat het enkel in staat is om zich de gebeten hond te voelen? Kan het zichzelf enkel in de slachtoffer plaatsen terwijl het niet eens het concrete slachtoffer is?
Ieder individu die een delict ten uitvoer brengt moet hiervoor worden gestraft, geheel volgens een proportionele strafmaat. Maar wat iedereen schijnbaar vergeet is dat ieder individu uiteindelijk zijn/haar terugkeer maakt in de maatschappij. Juist daarom is het belangrijk om een persoon niet te stigmatiseren, maar die persoon te laten ontwikkelen en zelf laten inzien dat het slecht heeft gehandeld en dat een persoon altijd anders kan handelen dan diens primaire ingeving. Dat ieder persoon moreel kan handelen, als een persoon hier maar bewust van wordt.
Maar dat vergeet iedereen voor het gemak, want zo een digitale schandpaal is toch wel verdomd handig of niet? En ik maar denken dat wij ons in de 21ste eeuw bevinden, i.p.v. de middeleeuwen...

Mijn vrienden, ik wens ieder een hele fijne avond toe! Een dikke knuffel van Halbe, wereldverbeteraar pur sang!