Filosofisch intermezzo - Mensenrechten der pedofilie

Men noemt diegene een vrijgeest die anders denkt dan men op grond van zijn afkomst, omgeving, stand en beroep, of op grond van de dan heersende opvattingen van hem verwacht. Hij is de uitzondering, de gebonden geesten zijn de regel; zij beschuldigen hem ervan dat zijn vrije principes ofwel hun oorsprong vinden in de zucht om op te vallen, of dat er zelfs vrije handelingen, dat wil zeggen, handelingen die onverenigbaar zijn met de gebonden moraal, uit afgeleid kunnen worden. Soms zegt men ook dat deze of gene vrije principes op een bizarre, overspannen geest teruggevoerd kunnen worden; maar zo praat alleen de boosaardigheid, die zelf niet gelooft in wat zij zegt, maar er schade mee wil toebrengen: want de getuigenis van zijn grote verstandelijke kwaliteiten en scherpzinnigheid laat zich meestal zo duidelijk van het gezicht van de vrijgeest aflezen, dat de gebonden geesten het maar al te goed begrijpen. - Friedrich Nietzsche - Menselijk al te Menselijk - Nederlandse vertaling door Thomas graftdijk, pagina 149.

De nederlandse samenleving anno 2013 blijft mij verbazen. Is het niet de manier waarop wij als samenleving een heksenjacht op internet zijn begonnen, zoals ik in mijn vorige blog op kritische wijze heb belicht, valt de samenleving over een fenomeen dat nog altijd veel stof doet opwaaien: pedofilie. Jeroen van Inkel presenteert een programma op Q music genaamd Ask me Anything. Het schijnt dat hij in dit programma al eerder vrij bijzondere gasten heeft gehad (zoals een voetbalhooligan, of iemand die aan morbide obesitas lijdt). Gisteren, woensdag 13 maart 2013, heeft hij echter een wel hele bijzonder gast, een pedofiel. En op het moment dat het grote publiek hiervan lucht kreeg, begonnen al de eerste doodsverwensingen jegens de pedofiel in kwestie. In de media was men al begonnen met het uitten van de nodige verwensingen. Iedereen vind het verwerpelijk dat een dergelijk persoon te gast is op een radioprogramma.
Het is natuurlijk twijfelachtig om te stellen wat de motiviatie is van Jeroen van Inkel om zo een persoon uit te nodigen in zijn programma. Wat ik echter intrigerend vond, was hetgeen zijn sidekick Eva Koreman te zeggen heeft over het fenomeen van pedofilie:

"Mijn stelling is dat iemand die seksuele handelingen verricht met een kind of naar kinderporno kijkt, moet worden gestraft en levenslang onder toezicht moet worden gesteld. Uiteraard. Maar er is ook een andere kant. Je zal er maar achter komen dat je op kinderen valt en daar niets aan kunnen doen. Het lijkt mij een verschrikking. Vervolgens vroegen sommige luisteraars of ik niet goed bij mijn hoofd ben. Ik bedoel het niet slecht, ik probeer me gewoon in anderen te verplaatsen"

Wat ik enorm bizar vind is dat ondanks deze onderbouwing, mensen nog steeds het stereotype beeld van een pedofiel in hun hoofd hebben. Ik vraag mij af, hoe komt dit? Waarom wordt er met zulke argusogen gekeken naar mensen die een dergelijke diagnose hebben gekregen? En wat ik het meest frappant vind, waarom bestaan er überhaupt individuen die van mening zijn dat een pedofiel geen mensenrechten heeft? Op wat voor kromme beredenatie is deze uitspraak berust?

Wat houdt pedofilie in? Pedofilie is volgens wikipedia het "seksueel primair aangetrokken voelen van volwassenen danwel adolescenten tot kinderen die nog niet geslachtsrijp zijn". Is dit gegeven strafbaar? Absoluut niet! Maar het is wel een ernstige kwestie, want een pedofiel is in potentie een seksueel roofdier; de persoon in kwestie ervaart gevoelens waarvan het bewust is dat het uitten van dergelijke gevoelens absoluut niet moreel verantwoord is. Een kleine zoektocht op het internet levert een interesante variëteit aan gegevens. Het toont op een wellicht nonchalante wijze aan hoe diverse individuen het internet (mis)gebruiken als een uitting van hun (vaak irrationele en dus ongefundeerde) mening. Vooral de zaken van Robert M. en zwemleraar Benno L. hebben een hoop stof doen opwaaien binnen onze samenleving.
Wat mensen vaak niet realiseren is dat dergelijke individuen niet representatief zijn voor een bepaald "type mens"; niet iedere pedofiel is een Robert M. of Benno L. en zeker geen Marc Dutroux (let op de nuance dat dit individu wél met volledige naam en toenaam in de media wordt gerepresenteert). Daarnaast laat een kleine zoektocht op het internet een zeer belangrijke nuancering zien tussen het hebben van seksuele gevoelens en het uitten van deze, ook wel genoemd als pedoseksualiteit. In het artikel getiteld pedofilie: lastige lusten wordt op een zeer toegankelijke wijze een beeld gevormd van de psychologische, sociologische en antropologische facetten van pedofilie.
In dit artikel wordt een overzicht opgesteld van een viertal potentiële oorzaken van pedofilie.

1. Psychoanalytica zoals Sigmund Freud beschouwen het als een verstoorde psychoseksuele ontwikkeling. Volgens Freud moet ieder individu een aantal seksuele ontwikkelingstadia doorlopen (orale, anale en genitale fase). Zijn hypothese is dat bij het individu waarbij deze ontwikkeling is verstoord, het individu zal blijven hangen in een bepaald stadium, danzelf een omgekeerde ontwikkeling doormaken (het teruggaan naar een eerdere fase).
2. De leertheoretici beschouwen pedofilie als een seksueel conditionerings - of leerproces. Leerthereotici zijn zogenaamde nurturedenkers, hun propositie is gebaseerd op John Locke's 'Tabula Rasa'; ieder kind is een blanco vel die zich leert te ontwikkelen naar gelang het interacties aangaat met diens omgeving. Hiervan uitgaande stellen zij dat bepaalde milieuomstandigheden (instabiele thuissituatie, sociaal isolement, negatief zelfbeeld etc.) bijdraagt aan de ontwikkeling van pedoseksuele neigingen. Mogelijkerwijze wordt dit verder aangestuurd vanuit het nature-fenomeen (i.e. de potentie voor pedoseksuele neigingen is een psychopathologie dat kan worden herleid naar een bepaalde neurologische configuratie - dit impliceert een genetisch defect waarvan de expressie afhangt van de milieuomstandigheden i.e. het nurture-effect. Expressie resulteert in de ontwikkeling van pedoseksualiteit).
3. Cognitieve psychologen beschouwen pedofilie als een effect van cognitieve vertekeningen en misattributies van de pedofiel in 'gunstige' situaties (heteroseksuele situaties). De persoon in kwestie heeft een scala aan negatieve ervaringen ondergaan in relaties die als maatschappelijk-acceptabel worden beschouwd en deze zijn op een dergelijke negatieve wijze geëindigd dat het individu deze ervaringen projecteert op de universele vorm van een volwassen relatie dat de persoon zich wend tot een ander soort object cq. vorm van relatie --> het aangaan van een relatie met kinderen.
4. Feministen beschouwen pedofilie als een cultureel bepaalde vorm van hypermasculiniteit. De persoon in kwestie geeft echter aan dat het formuleren van een theorie over de oorzaak van pedofilie heel moeilijk is vanwege de multi-causaliteit en heterogeniteit.

Het uitgangspunt van dit artikel is de ernst van pedofilie vanuit een antropologisch perspectief beschouwt, alsmede de (maatschappelijke) bereidheid om hierover op een degelijke wijze een debat te kunnen voeren. Een hoop mensen raken verkrampt bij het horen van het woord "pedofiel"; mensen associëren dit woord direct met een scala aan negatieve begrippen, aan een seksueel roofdier dat enkel leeft om seks te hebben met kinderen - een persoon die niet op een normale wijze kan omgaan met kinderen. In dit artikel wordt verder verwezen naar een ander artikel dat is geschreven door een student filosofie genaamd Désiré Palmen. Zij heeft het artikel Pedofilie - het niet accepteren 'anders' zijn? - een ethische beschouwing op grond van wetenschappelijke gegevens. Hierover is de volgende quote opgesteld:

'Er is een aantal zaken dat hierbij een grote rol speelt. Als belangrijkste oorzaak wil ik de (sensationele, red.) berichtgeving via de media noemen.' (Palmen, 2001, p. 14) Volgens Palmen krijgen mensen gruwelijke verhalen voorgeschoteld, waaraan zij hun (eenzijdige) beeld over pedofilie ontlenen. 'Er zijn weinig mensen met echte kennis over het onderwerp.' (Palmen, 2001, p. 11) Palmen geeft aan dat veel mensen denken dat elke pedofiel een kinderverkrachter of zelfs een kinderdoder is. Volgens Palmen zorgen ook de taboes die kleven aan pedofilie voor hoogoplopende emoties bij mensen. 'Er zit een seksueel aspect aan, er is een kind bij betrokken, er wordt een generatiekloof overschreden en het beschikkingsrecht van ouders over hun kinderen wordt geweld aangedaan.'

Het is dit éénzijdig beeld dat een voedingsbodem kan zijn voor verschillende individuen om op een onrechtmatige en zelfs onrechtvaardige wijze over te gaan tot acties. Pedojagers zijn mensen die op een ironische wijze het fenomeen van pedofilie verergeren - door hun idealen na te streven en pedofilie op een daadkrachtige wijze te bestrijden, zorgen zij ervoor dat mensen die pedofiel zijn worden gedwongen om zich ongemerkt te verplaatsen binnen onze samenleving, dat zij minder snel geneigd zijn om te zoeken naar professionele hulp. Het is dit gegeven dat bijdraagt aan de uiting van pedoseksualiteit - dat een pedofiel op een dergelijke wijze niet meer in staat is om zijn lusten te beteugelen en een slachtoffer gaat maken.
Ieder individu die over gaat tot een dergelijke daad moet uiteraard worden gestraft hiervoor. Maar straffen is voor een pedofiel onvoldoende, het zal een complex traject moeten behandelen waarin het mogelijkerwijze voor de rest van zijn leven in strijd zal zijn met zijn eigen gevoelens. In feite is het heel triest, dat een dergelijk persoon noodgedwongen is om gevoelens te hebben voor een object waarvoor het vanuit een moreel perspectief geen gevoelens kan en mag hebben. Uit het tweede artikel wil ik dan ook de volgende quote onder de aandacht brengen:

We hebben gezien dat er mensen met een pedofiele geaardheid zijn die kinderen seksueel misbruiken. Er zijn echter ook pedofielen die elk seksueel contact met een kind heel duidelijk afwijzen. De respondenten uit mijn interviews zijn daar voorbeelden van.

Dit gegeven draagt bij aan het vormen van een realiteitsgetrouw beeld van pedofielen, dat niet iedere pedofiel in potentie een seksueel roofdier is.
Wat wellicht nog triester is, is het feit dat een slachtoffer van een dergelijke daad een verwerkingstraject moet doorlopen dat bestaat uit een combinatie van schaamte en de onmogelijkheid om op een dergelijke wijze te kunnen communiceren met diens omgeving. Diens omgeving zal enkel de ernst van de daad aanschouwen en berusten op diens woede jegens de aanstichter - de psychosociale en emotionele impact raakt op deze wijze ondergesneeuwt doordat het accent van de daad komt te liggen op het delict en niet op de psychologische effecten van een dergelijk delict. Ik heb verscheidene keren gehoord/gelezen dat er wordt gesuggereerd dat een persoon die ooit slachtoffer is geworden van pedofilie, zelf ook een pedofiel wordt. Helaas heb ik hierover weinig kunnen vinden en is dit wellicht eerder een simplistische verklaring van dit fenomeen dat enkel kan worden bereikt d.m.v. een kromme beredenatie.
Wat rest mij nu nog te zeggen over dit thema? Weinig, toch wil ik de volgende quote uit het tweede artikel onder de aandacht brengen van mijn lezer:

Het lijkt erop dat de pedofiel de heks van onze tijd is geworden.

Wellicht is deze quote iets uit zijn context getrokken, maar er bevindt zich wel degelijk een kern van waarheid in deze woorden. Het verkrampte emotionele individu weet zich geen houding aan te nemen jegens een pedofiel, in de veronderstelling dat het vroeg of laat kinderen zal misbruiken. De pedofiel is gevangen in zijn eigen lichaam, tussen zijn eigen gevoelens en zijn moraliteit - wetende dat seks met kinderen onacceptabel is. Belangrijk is echter dat wij als maatschappij het bestaan van de pedofiel erkennen, zoals zo mooi verwoord is in een artikel uit de volkskrant dat vorig jaar in november is gepubliceerd. Doen wij dit niet en gaan wij de pedofiel als een para van de maatschappij beschouwen, dan dragen wij zelf bij aan een potentiële verergering van het probleem. En wij hoeven ons geen zorgen te maken, maar het zijn onze kinderen die de effecten hiervan zullen ervaren.

Mijn vrienden, dank voor het lezen van deze beladen blog. Ik kan me voorstellen dat enkele mensen op een zeker punt zijn gestopt met lezen, maar ik hoop uit de grond van mijn hart dat wij als maatschappij eens tot een constructief dialoog zullen kunnen komen. Uiteindelijk moeten wij toch met elkaar leren leven als maatschappij zijnde.
Ik wens jullie allen een hele fijne dag toe! Een dikke knuffel van jullie semi-filosoof, Halbe!